Film – Suffragette

De film brengt het verhaal van Maud Watts, een wasvrouw uit het oosten van Londen. Ze moet hard werken en wordt op een bepaald ogenblik uitgestuurd naar het westen van Londen om een pakket te bezorgen. Daar ziet ze plots hoe vrouwen de winkelruiten in Oxford Street ingooien. Maud maakt kennis met de suffragettes, een van de eerste vrouwenbewegingen voor stemrecht in Groot-Brittannië.

Maud wordt slecht behandeld door haar baas en heeft een politiek bewustzijn door haar ervaringen met ongelijkheid. Ze werkt langere dagen voor een slechter loon dan haar man. Het trekt haar naar de beweging van de suffragettes.

Deze bewustwording is geen alleenstaand gegeven, duizenden werkende vrouwen raken in die periode politiek bewust en actief.

De staking van vrouwen in luciferfabrieken in het oosten van Londen zinderde na in een golf van nieuwe vakbondsactiviteiten. Werknemers met een beperkte of helemaal geen scholing vervoegen de vakbonden. Werkende vrouwen en mannen bouwen de vakbonden uit maar organiseren zich ook op politiek vlak tegen armoede en ongelijkheid.

Maud is aanvankelijk terughoudend om bij de suffragettes betrokken te raken. Ze denkt dat het niet mogelijk is om te winnen. Nadat ze op haar eerste protestactie opgepakt wordt en haar man negatief reageert op haar politieke standpunten, zet Maud toch door.

Klasseverschil

De film wijst op het feit dat Maud veel verliest omwille van haar politieke standpunten. Werkende vrouwen werden hier harder door geraakt dan rijke vrouwen.

Deze ongelijkheid tussen rijke en arme vrouwen wordt in de film getoond als de vrouw van een parlementslid die opgepakt werd meteen op borgtocht vrijkomt terwijl de andere vrouwen aan de slechte behandeling van de politie worden overgelaten.

Uiteindelijk verliest Maud alles: haar werk, huwelijk en haar jonge zoon.

Het is fantastisch om een arbeidersperspectief van de beweging van de suffragettes te zien, maar de film heeft enkele grote beperkingen. Zo wordt voorbijgegaan aan de politieke revolutie die plaatsvond in het oosten van Londen. De andere wasvrouwen worden in de film voorgesteld als tegenstanders van Maud en haar standpunten, waardoor ze zowel op de werkplaats als daarbuiten geïsoleerd staat.

Maar dat was niet het geval, veel werkenden organiseerden zich in die periode tegen ongelijkheid en armoede.

De georganiseerde arbeiderklasse

De man van Maud steunt haar standpunten niet en kijkt neerbuigend op de beweging van de suffragettes. Veel mannen, zelfs actieve vakbondsleden, deelden dit standpunt. Er was een enorme inspanning nodig om de vakbonden volledig te overtuigen van de nood aan gelijkheid voor vrouwen op alle vlakken.

Zo steunde de lerarenvakbond National Union of Teachers de eis van gelijk loon voor gelijk werk pas in 1919. Maar op het ogenblik waarop de film gesitueerd wordt, was er ook al de National Federation of Women Teachers. Die bond kwam wel op voor gelijke lonen en tegen het verbod voor vrouwelijke leraars om te trouwen (bij het huwelijk kwam er automatisch een einde aan de tewerkstelling).

Dit alles komt niet aan bod in de film. De bewustwording van Maud wordt voorgesteld als iets uitzonderlijk en geïsoleerd.

Ze maakt kennis met een kleine groep van suffragettes die vooral uit de middenklasse komen. Via deze vrouwen wordt ze weg gehaald uit haar werkplaats en huis en raakt ze overtuigd van de individuele directe acties waar de suffragettes vandaag nog van bekend zijn.

In werkelijkheid was het niet zo dat arbeidersvrouwen gewoon vrouwen uit de middenklasse volgden in dit type van acties. Zeker in de katoensector in het noorden van Engeland organiseerden vrouwen zich op collectieve wijze, onder meer door stakingsacties, om zo het stemrecht af te dwingen.

Selina Cooper, een activiste in de beweging in Lancashire, stelde dat werkende vrouwen zoals haarzelf “geen politieke rechten wilden om te kunnen opscheppen dat ze gelijkwaardig zijn aan mannen. Ze wilden het gebruiken voor hetzelfde doel als mannen, om betere levensvoorwaarden te bekomen. Elke vrouw in Engeland wil politieke vrijheid om het lot van de werkende te verbeteren en de gewenste hervormingen af te dwingen.” Dit was de belangrijkste motivatie voor vrouwen zoals Maud om actief te worden. Maar in de film wordt dit achterwege gelaten.

De film eindigt meteen na de dood van Emily Davidson die een spandoek van de suffragettes probeerde op te hangen voor de paarden van de koning. Door de film daar te eindigen, wordt benadrukt dat dit een keerpunt voor de beweging vormde.

Sylvia Pankhurst

Maar dit was niet het einde van de beweging. Een jaar later richtte Sylvia Pankhurst een afdeling van de Women’s Social and Political Union (WSPU) op in het oosten van Londen, een afdeling die veel democratischer was dan de andere afdelingen van de WSPU. Pankhurst was een socialiste die Rusland meteen na de revolutie bezocht.

Ze wilde de banden tussen de beweging van de suffragettes en de arbeidersbeweging versterken en er een politieke en syndicale beweging van maken. Ze besefte dat stemrecht slechts een onderdeel was van de strijd voor volledige gelijkheid voor vrouwen.

In de film zegt een personage dat “zelfs Sylvia Pankhurst” zich verzette tegen haar moeder en zuster die voor individuele acties waren. Er wordt gesuggereerd dat Sylvia een gematigde en eerder conservatieve stelling innam, terwijl het tegenovergestelde het geval was. Pankhurst dacht dat meer mensen in de beweging moesten betrokken worden en dat dit de basis zou vormen voor meer militante actie op collectieve en niet op individuele wijze.

In de film wordt gesteld dat het breken van winkelruiten mediabelangstelling en een publiek oplevert en dat hongerstakingen sympathie opleveren. Sylvia keek als socialiste verder dan de belangstelling van de gevestigde media en de sympathie van de werkende klasse, ze stelde dat er nood was aan de opbouw van een actieve beweging. Zo’n beweging zou niet alleen opkomen voor stemrecht maar voor een volledige verandering van samenleving om een einde te maken aan ongelijkheid en armoede.

Suffragette brengt slechts een deel van het verhaal van de strijd voor stemrecht en gelijkheid voor werkende vrouwen.

Gepubliceerd in oktober 2015 in ‘The Socialist’ (weekblad van Socialist Party – zusterorganisatie van LSP in England).

Dit artikel delen :