Gendergeweld, sociaal geweld. We willen het niet, we vechten ertegen!

Elke vrouw wordt in de loop van haar leven van nabij of vanop enige afstand geconfronteerd met verschillende vormen van geweld, omdat ze een vrouw of meisje is. Lange tijd heeft het dominante discours (media, justitie, etc.) dit geweld voorgesteld als geïsoleerde gevallen of “nieuwsitems”, tenminste als het niet gewoon werd genegeerd. Betogingen en acties, in het echte leven of online, zijn erin geslaagd om duidelijk te maken dat dit geweld een uitdrukking is van een systeem gebaseerd op genderongelijkheid. Net als het geval is met de klimaatcrisis wordt gendergerelateerd geweld onderschat en naar het tweede plan van de politieke prioriteiten verschoven. En sommige mensen durven nog steeds te zeggen dat we te ver zijn gegaan!

Het is niet meer zoals vroeger. In september werd acteur Danny Masterson, bekend van de serie That ’70s Show, veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf voor verkrachting. Zijn voormalige co-sterren Mila Kunis en Ashton Kutcher kozen er echter voor om hem publiekelijk te hulp te schieten omdat ze hem als een ‘goed mens’ beschouwen. Is aardig zijn tegen je vrienden een excuus voor misdaden? Dit is typerend voor de verkrachtingscultuur die nog steeds springlevend is, waarbij seksueel geweld wordt gerechtvaardigd, goedgepraat, gebagatelliseerd en zelfs geaccepteerd. Mensen wordt niet verteld om niet te verkrachten, maar eerder om niet verkracht te worden.

De cijfers over feminicides zijn huiveringwekkend. In België sterft naar schatting elke zeven tot tien dagen een vrouw door toedoen van haar partner of ex-partner. Verschillende organisaties hebben gevochten om ervoor te zorgen dat België de Conventie van Istanboel naleeft. Dat internationale verdrag verplicht de ondertekenende staten om alle vormen van geweld tegen vrouwen te bestrijden.  Tien jaar na de ratificatie van het Verdrag voerde België een officiële telling van feminicides in. Dit gebeurde voorheen door feministische groepen. Dit is de kern van de wet tegen feminicides die op 29 juni werd aangenomen. De vraag blijft echter hoe een einde te maken aan deze moorden.

Thuis blijft de gevaarlijkste plaats voor vrouwen

Het overgrote deel van het geweld wordt niet gepleegd door een onbekende, maar vindt thuis plaats. De mensen om de slachtoffers heen vermoeden vaak niets. Nog vaker doet de dader er alles aan om zijn slachtoffer(s) te isoleren.

Vorig jaar publiceerden UN Women en het United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) in de aanloop naar 25 november een rapport over het wereldwijde fenomeen van feminicides. Het benadrukte het feit dat in 2021 wereldwijd elk uur meer dan vijf vrouwen werden gedood door een lid van een familielid of door hun partner. Dat zijn meer dan 120 feminicides per dag binnen de familie, of 56% van het totale aantal feminicides.

Hoe kan je zonder financiële onafhankelijkheid ontsnappen aan de klauwen van je beul? Een verhoging van het minimumloon naar 17 euro per uur en sociale uitkeringen boven de armoedegrens zijn feministische eisen! Net als de bouw van sociale woningen en een massale uitbreiding van het aantal plaatsen van opvangplaatsen, waaronder voor kinderopvang. Er zijn voldoende middelen nodig voor sociale diensten zodat deze ook genoeg personeel hebben.

Iedereen – de autoriteiten en de mensen die op het terrein werken – erkent dat veel kinderen die bescherming nodig hebben helemaal geen hulp krijgen door een gebrek aan middelen. Voor volwassenen is de situatie nog erger. Personeel in de jeugdzorg moet soms tot 100 dossiers opvolgen, drie keer meer dan wat voorzien is! Onder deze omstandigheden is er geen goede hulp mogelijk en worden kinderen soms van de ene instelling naar de andere gestuurd naargelang er plaatsen vrijkomen. Dit institutionele geweld is misdadig!

Seksisme beperkt de openbare ruimte

Intimidatie op straat treft nog steeds alle vrouwen. Onveiligheid is ook aanwezig in het hart van het studentenleven. De verkrachtingen in Brussel op de campus van het CERIA (Centre d’enseignement et de recherches des industries alimentaires et chimiques) in oktober 2022 en de meer recente verkrachting op de campus van de ULB in januari 2023 hebben veel media-aandacht gekregen. Maar deze gevallen zijn slechts een kleine indicatie van de omvang van de dramatische situatie.

Er zijn momenteel tien Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG). Deze bevinden zich in Brussel, Gent en Luik (geopend in 2017); Antwerpen en Charleroi (2021); Roeselare en Leuven (2022); Namen, Genk en Limburg (2023). Er volgt nog een ZSG in de provincie Luxemburg. Het aantal slachtoffers is gestegen van ongeveer honderd per jaar naar enkele duizenden. In 2022 werden deze centra 3.287 keer gecontacteerd tegenover 1.662 in 2021, een stijging van 98%!

Studenten van de campus van de UCL in Woluwe hebben in samenwerking met de taxisector een gratis telefoonnummer gelanceerd dat studenten kunnen bellen om naar het ZSG in Brussel te gaan. Dat is een uitstekend initiatief. Maar het wijst ook op de vaststelling die zich opdringt, met name dat er niet genoeg Zorgcentra na Seksueel Geweld zijn. Op elke campus is er zo’n centrum nodig.

Laat seksuele voorlichting voor jongeren niet over aan pornografie

Vandaag hebben kinderen op erg jonge leeftijd toegang tot seksuele inhoud. Gemiddeld bekijken jongeren hun eerste pornofilm op 11-jarige leeftijd, en een kwart van hen voor hun 8e. Nog los van de discussie over hoe toegankelijk gewelddadige en vernederende beelden zijn, is er het feit dat kinderen niet in staat zijn om afstand te nemen van fictie en om er met een voldoende kritische blik naar te kijken. Eén op de vijf tieners denkt tegenwoordig dat vrouwen graag gedwongen worden tijdens seks!

Scholen kunnen een tegenwicht bieden, op voorwaarde dat ze de middelen krijgen om dat te doen, samen met centra voor gezinsplanning. Langs Franstalige kant zijn er twee keer twee uur lessen seksuele voorlichting verplicht, langs Nederlandstalige kant is er geen enkele verplichting meer. Zelfs die vier uur zijn wel heel weinig gezien de urgentie van de situatie. Toestemming moet op een allesomvattende manier worden behandeld, en niet alleen in de context van een seksuele handeling, naast begrippen als gender en seksuele geaardheid, maar ook incest, intimidatie, enz. Volgens een enquête van çavaria voelt 60,4% van de LGBTQIA+-leerlingen zich niet veilig op school omwille van hun seksuele geaardheid of gender. Twee op de drie leerlingen vermijden bepaalde delen van de school om veiligheidsredenen, zoals de speelplaats. Allemaal zijn ze al slachtoffer geweest van queerfobe opmerkingen. De helft heeft zelfs dergelijke opmerkingen van leraren gekregen!

Als we willen dat onderwijs gebaseerd is op de ontwikkeling van individuen in plaats van op de reproductie van sociale ongelijkheden, hebben we meer middelen nodig, veel meer middelen! Het onderwijspersoneel moet een centrale rol spelen in het uitwerken van het onderwijsproject. Deze strijd moet gevoerd worden. Recent zagen we het protest, vandalisme en zelfs brandstichtingen tegen EVRAS, de lessen seksuele voorlichting langs Franstalige kant. Langs Vlaamse kant is de verplichting van seksuele voorlichting afgeschaft en is er enkel sprake van het erg vage begrip ‘gezondheidsvoorlichting’. Jongeren die op zoek zijn naar informatie wenden zich tot TikTok bij gebrek aan informatie op school. Naast het promoten van niet-consensuele praktijken, verspreiden veel video’s onjuiste informatie over anticonceptie en soa’s. 12% van de jongeren heeft seks zonder voorbehoedsmiddelen en soa’s komen steeds vaker voor.

Internet zet de deur open voor seksistische en extreemrechtse propaganda

Het internet is de belangrijkste bron van informatie geworden en sociale netwerken zijn voor veel jongeren praktisch de enige bron van informatie. Gewelddadige en vrouwonvriendelijke inhoud is er in overvloed. In 2022 waren de N-VA en het Vlaams Belang de partijen die het meest uitgaven aan sociale netwerken: 58% van het totale bedrag dat door alle partijen in het land werd uitgegeven. Communicatiedeskundige Reinout Van Zandycke vat het zo samen: “De N-VA en het Vlaams Belang hebben uitgavenniveaus die vergelijkbaar zijn met die van multinationals.”

Er zijn ook tal van fenomenen zoals Papacito, het boegbeeld van de Franse fachosfeer. Zijn YouTube-kanaal werd vorig jaar gesloten na zijn talrijke gewelddadige en haatdragende video’s. In een daarvan schiet hij op een van zijn vijanden. In een van die video’s schiet hij een model neer dat verkleed was als een ‘linkse activist’ en vervolgens steekt hij dit model nog eens in de buik. Het zal niemand verbazen dat hij een fan is van vrouwenhaters.

Maar er zijn ook vrouwen die spreekbuizen zijn van extreemrechtse, “naturalistische” en/of conservatieve ideeën. Zo zijn er de Tradwifes (traditionele vrouwen), die de terugkeer van de vrouw naar de haard en de keuken promoten gekoppeld aan nostalgie naar de ‘goede oude tijd’, toen de behoeften van de man en de noodzaak om een groot aantal kinderen op te voeden de enige dingen waren die ertoe deden. Dit wordt naar voren gebracht als antwoord op de ‘omvolking’ door de ‘invasie van migranten’. Ze zijn ook fervent tegen het recht van vrouwen om over hun eigen lichaam te beschikken.

In het extreemrechtse denken is het kerngezin een essentieel onderdeel, de basiseenheid van de samenleving waar waarden en nationale identiteit worden gereproduceerd. Binnen deze kern vervullen mannen en vrouwen starre, hiërarchische rollen die vragen over gender en de identiteit en het leven van bijvoorbeeld transgenders uitsluiten. Vooral transgenders zijn de laatste tijd het doelwit van extreemrechtse organisaties en figuren.

Socialistisch feminisme tegen kapitalistisch geweld!

25 november is de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen. Deze dag verwijst naar de datum van de moord op de zussen Mirabal in 1981 onder de militaire dictatuur van Trujillo in de Dominicaanse Republiek. Voor ons socialistische feministen is de strijd om een einde te maken aan gendergeweld in wezen een klassenstrijd en een antikapitalistische strijd.

Dit geweld is alleen mogelijk omdat het zich voedt met een maatschappijmodel dat vrouwen voorstelt als inferieur, kwetsbaarder en uiteindelijk minder menselijk. Dit komt niet als een verrassing, omdat het kapitalisme het gezin en ’traditionele’ modellen in stand moet houden om het betaalde en vooral het onbetaalde werk van vrouwen (huishoudelijk werk, zorgen voor anderen, enz.) uit te buiten. Het kapitalisme heeft verdeeldheid onder de bevolking nodig om het verzet tegen uitbuiting te ondermijnen. Het heeft het ook nodig om mensen te classificeren, ze te identificeren als meer of minder kwetsbaar, om het geweld te rechtvaardigen dat nodig is om het systeem in stand te houden. Doe mee met ons in de strijd om seksisme en het systeem dat het in stand houdt, het kapitalisme, naar de vuilnisbak van de geschiedenis te verwijzen!

 

 

Dit artikel delen :