Internationale vrouwendag: strijden tegen lage lonen!

De werkneemsters in Glasgow konden voor hun strijd op heel wat solidariteit rekenen. 600 afvalophalers – bijna allemaal mannen – weigerden om het piket te breken. Ze legden het werk neer, ondanks dreigementen door de directie. Deze solidariteit was essentieel om de strijd te versterken. Ons bevrijden van onderdrukking doen we niet alleen, maar collectief en door middel van solidariteit. De solidariteit van deze collega’s was belangrijk om gelijkheid af te dwingen. Uiteindelijk haalden de stakers een schadevergoeding van 567 miljoen euro binnen. Het loonverschil met de mannelijke collega’s wordt met terugwerkende kracht weggewerkt.

Begin november lanceerden de vakbonden van de lokale openbare diensten in Brussel een actieplan met een werkonderbreking, stakingen en acties aan gemeenteraden om te protesteren tegen onder meer de lage lonen die vooral in sectoren waar veel vrouwen werken schering en inslag zijn. Twee weken eerder was er een historische staking van het gemeentepersoneel in het Schotse Glasgow uit protest tegen loonongelijkheid. Het was de grootste staking voor gelijke lonen sinds die van de arbeidsters van Ford-Dagenham in 1968. Naar aanleiding van de internationale vrouwendag op 8 maart en verschillende soorten stakingsoproepen, is het nuttig om op deze voorbeeldige strijd in te gaan. Zowel de strijd in Glasgow als die in de Brusselse openbare diensten tonen de kracht van solidariteit.

Glasgow: 567 miljoen euro schadevergoeding afgedwongen!

In 2006 werd voor het gemeentepersoneel in Glasgow een nieuw evaluatiesysteem ingevoerd om de loonongelijkheid aan te pakken. “Die ongelijkheid werd niet aangepakt. De loondiscriminatie werd net bevestigd met lagere lonen voor functies die vooral door vrouwen uitgeoefend worden, zoals catering en schoonmaak,” zo verklaarden de stakers aan de krant The Guardian. Er kwam een “complex systeem dat personeel met onregelmatige uren benadeelde.” Na een conflict dat 12 jaar duurde, gingen 8.500 personeelsleden van de gemeente over tot een historische 48-urenstaking. Het ging onder meer om personeel uit de thuiszorg, kinderopvang, gemeentescholen, schoonmaakdiensten en catering.

De staking begon op de avond van 23 oktober 2018. In de vroege ochtend waren er honderden stakersposten voor de scholen, crèches, schoonmaakdepots en gebouwen van de gemeente. De deelname aan de staking was massaal. De stakingsoproep was niet abstract maar was wekenlang voorbereid met als doel om de gemeentediensten plat te leggen voor de duidelijke eis van gelijk loon om waardig te kunnen leven en de eis van een ernstige schadevergoeding.

De stakingsdag eindigde met een betoging van 10.000 mensen die met duizenden vlaggen, spandoeken en vakbondsborden betoogden. Langs de betoging applaudisseerden omstaanders die duidelijk maakten dat ze niet in de antistakingspropaganda van de gevestigde media trapten. De staking werd vooral gedragen door vrouwen, zij vormden 90% van het personeel in de functies met lagere lonen waarop het conflict betrekking had. Maar uiteraard waren ook hun mannelijke collega’s bij de strijd betrokken. Er werd opgeroepen tot eenheid. “Het moet gedaan zijn met mannen en vrouwen tegen elkaar op te zetten. De gemeenteraadsleden die zeggen dat ze ons steunen, moeten het ernstig menen. Ik heb geen directeur nodig die zegt dat ons werk belangrijk is, als er geen bereidheid is om ons echt te waarderen met een degelijk loon,” verklaarde Shona, een thuishulp die vakbondsafgevaardigde is.

In de strijd werd de kracht van solidariteit duidelijk: 600 afvalophalers – bijna allemaal mannen – weigerden om het piket te breken. Ze legden het werk neer, ondanks dreigementen door de directie. Deze solidariteit was essentieel om de strijd te versterken. Ons bevrijden van onderdrukking doen we niet alleen, maar collectief en door middel van solidariteit. Werkenden uit andere sectoren verdienden drie tot vier euro meer per uur dan het personeel in de voornamelijk ‘vrouwelijke’ gemeentediensten. Dat maakt een verschil tot 4.500 euro per jaar! De solidariteit van deze collega’s was belangrijk om gelijkheid af te dwingen. Dit is ook in het belang van het beter betaalde personeel: zonder gelijke lonen zouden de laagbetaalde sectoren uitbreiding kennen en druk zetten op traditioneel beter betaalde functies.

Uiteindelijk haalden de stakers een schadevergoeding van 567 miljoen euro binnen. Het loonverschil met de mannelijke collega’s wordt met terugwerkende kracht weggewerkt. Eens de schadevergoedingen betaald zijn, zullen de vakbonden en de gemeente een eerlijk verloningsstelsel opmaken.

Er zijn gelijkenissen tussen de strijd in Glasgow en die van het personeel van gemeenten, OCMW’s en publieke ziekenhuizen in Brussel. Dat personeel is bezig met een opbouwend actieplan om alle barema’s met 10% op te trekken, de arbeidstijd te verminderen met bijkomende aanwervingen en zonder loonverlies, de herinvoering van een eindejaarspremie en voor betere arbeidsvoorwaarden zodat de kwaliteit van de dienstverlening verbetert. Het gaat ook in Brussel vooral om vrouwelijke personeelsleden.
Zoals in Glasgow worden de vakbondseisen in Brussel officieel ondersteund door de gevestigde linkse partijen, maar het beleid volgt niet… De vakbondseisen zouden nochtans de hoeksteen moeten zijn voor onderhandelingen om tot een links bestuur te komen. Op verschillende werkplekken zijn er werkonderbrekingen gepland op 8 maart als logisch onderdeel van deze strijd om respect af te dwingen voor alle werkenden.

Een vrouwenstaking of een feministische staking?

Het doel van de staking in Glasgow was erg duidelijk: gelijk loon door het optrekken van de laagste lonen. In België moeten we de uitbreiding van de lageloonsector bestrijden. Dit kan bijvoorbeeld door de sector van de dienstencheques en de kinderopvang volledig in publieke handen te nemen. De toegang tot deze diensten kan dan gegarandeerd worden voor iedereen en niet enkel wie het zich kan veroorloven. Het personeel kan een echt statuut krijgen met een degelijk loon en goede arbeidsvoorwaarden.
In België pleit het Collect.i.e.f 8 Maars” voor stakingen op 8 maart tegen seksisme. Het is bemoedigend dat de roep naar acties rond dit thema luider wordt. Het doel van de initiatiefnemers beperkt zich helaas tot “het zichtbaar maken van het werk in vrouwen in de samenleving” en het aantonen dat “wanneer vrouwen stoppen, de wereld stopt.” De stakingsoproep is uitsluitend op vrouwen gericht. De oproep beperkt zich niet tot het staken van de loonarbeid – waarmee druk werd gezet op loononderhandelingen – maar heeft ook betrekking op alle andere taken die door vrouwen uitgevoerd worden.

Oplossingen proberen te vinden zonder de andere helft van de bevolking te betrekken en zonder zich te verzetten tegen vrouwen van de heersende klasse zal niet tot verbetering leiden. Het leidt integendeel tot meer verdeeldheid wat uitbuiting gemakkelijker maakt. Deze strategie handhaaft een gebrek aan duidelijkheid over de oorzaken van seksisme: zijn mannen het probleem of een klassensamenleving zoals het kapitalisme dat per definitie ongelijk is? De beste bondgenoten van vrouwen in strijd tegen onderdrukking, uitbuiting en besparingen, zijn hun collega’s. Omgekeerd toont “de ervaring van bevrijdingsbewegingen aan dat het succes van een revolutie afhankelijk is van de mate van deelname door vrouwen,” aldus Lenin in 1918.

Een staking van huishoudelijke taken kan effectief leiden tot discussies over de verdeling van deze taken binnen een gezin. Maar waarom deze discussie niet voeren als onderdeel van een gemeenschappelijke strijd tegen ongelijkheid? En wat betekent een oproep tot het staken van huishoudelijke taken voor eenoudergezinnen (goed voor minstens een derde van de Brusselse gezinnen)? Wordt voorgesteld dat de kinderen uit eenoudergezinnen een dagje volledig aan hun lot worden overgelaten? We mogen ons niet beperken tot solidariteit binnen het gezin, maar moeten bouwen aan solidariteit onder alle werkenden en aan strijd voor degelijke openbare diensten die voor iedereen toegankelijk zijn.

Enkel door collectieve acties en solidariteit kunnen we massale publieke investeringen afdwingen voor de gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, ouderenzorg, zorg voor mensen met een beperking, … Het is op dezelfde wijze dat we een hoger minimumloon en een collectieve arbeidsduurvermindering (zonder loonverlies, met bijkomende aanwervingen en verlaging van de werkdruk) op de agenda kunnen zetten. Deze eisen zijn noodzakelijk om de economische onafhankelijkheid van vrouwen te garanderen, maar ook om tot een beter evenwicht tussen werk en privéleven te komen. Het is bovendien noodzakelijk om de werkloosheid terug te dringen, zodat dit ook niet langer kan gebruikt worden om vrouwen (en mannen) onzekere jobs te laten aanvaarden.


Dit artikel delen :

ROSA organiseert acties, evenementen en campagnes om te strijden tegen seksisme en het systeem die het onderhoudt : het kapitalisme.