Het bestrijden van transfobie is, net als alle vormen van onderdrukking, een cruciaal onderdeel van de strijd om de heerschappij van het kapitalisme te beëindigen door een verenigde beweging van de arbeidersklasse. In de afgelopen jaren hebben delen van links in het algemeen helaas transfobe houdingen en vooroordelen in stand gehouden op basis van pseudo-marxistische argumenten. Conor Payne ontkracht deze argumenten en mythen. Dit artikel verscheen oorspronkelijk op de website van de Socialist Party, ISA in Ierland.
Trans mensen worden over de hele wereld onderdrukt. In de VS hebben trans vrouwen meer dan vier keer meer kans dan cisgender vrouwen om slachtoffer te worden van moord en zwarte trans vrouwen hebben zeven keer meer kans om vermoord te worden dan de algemene bevolking. In het Verenigd Koninkrijk was er in 2018-19 een stijging van 37% in haatmisdrijven tegen trans personen.(1) Uit een onderzoek van de Britse LGBTQ+-groep Stonewall bleek dat 1 op de 4 trans personen op enig moment in hun leven dakloosheid had ervaren, terwijl 12% van de trans werkenden in het afgelopen jaar fysiek geweld of intimidatie op de werkplek meldde.(2) In Ierland bleek uit een enquête van het Transgender Equality Network Ireland dat 80% van de respondenten ten minste enkele openbare plaatsen of situaties vermeden uit angst voor pesterijen en dat 78% op enig moment in hun leven aan zelfmoord had gedacht, waarbij 40% ten minste één poging had ondernomen. (3)
Geweld, pesterijen en discriminatie worden al vele jaren door trans personen ervaren. Maar een deel van de context van deze cijfers is een toename van het gebruik van transfobe retoriek en anti-transwetgeving in een groot aantal landen, in het bijzonder afkomstig van de oplevende populistisch rechterzijde en delen van het establishment. Extreemrechtse en rechts-populistische partijen in de hele wereld zijn gekant tegen ‘genderideologie’, tegen de maatschappelijke erkenning van de geldigheid van trans identiteiten en trans levens. In de VS nam de regering-Trump maatregelen om transgenders uit het leger te weren, de bescherming tegen discriminatie van trans personen in de gezondheidszorg af te schaffen en het legaal te maken om trans personen te discrimineren in opvangcentra voor daklozen, naast een hele reeks andere maatregelen. Rechts in de VS voerde op lokaal en staatsniveau een reeks ‘toiletwetten’ in, die trans personen moeten beletten gebruik te maken van het toilet dat het best met hun geslacht overeenkomt. In Hongarije heeft het steeds autoritairder wordende regime van Orban een maatregel ingevoerd om de wettelijke erkenning van transgenders af te schaffen, als onderdeel van een wetsvoorstel dat zogenaamd bedoeld is om het coronavirus te bestrijden!
Transfobe propaganda
In Groot-Brittannië is door de pers en delen van het politieke establishment een campagne van transfobe propaganda gevoerd, met name in reactie op voorstellen om de Gender Recognition Act van 2004 te wijzigen, zodat trans personen hun wettelijk erkende geslacht kunnen veranderen via zelfidentificatie. De campagne heeft effect gehad. De Tory-regering lijkt haar standpunt over zelfidentificatie te hebben omgedraaid en in plaats daarvan nieuwe aanvallen op trans rechten te overwegen. Liz Truss, de minister van Vrouwen en Gelijke Kansen, gaf aan dat ze maatregelen aan het plannen was om “ruimtes van één geslacht te beschermen”, dat wil zeggen om trans personen uit te sluiten van het gebruik van faciliteiten die bestemd zijn voor het geslacht waarmee zij zich identificeren, en om het recht van trans personen onder de 18 op medische behandeling in verband met hun transitie af te schaffen of te beperken.(4) Deze behandeling is vaak levensreddend voor veel jonge mensen. Het is duidelijk dat deze maatregelen van de regering van Boris Johnson niet zijn ingegeven door bezorgdheid over de rechten van vrouwen, en zeker niet door enige wetenschappelijke of medisch verantwoorde praktijk. Ze zijn een product van een campagne die de demonisering van veel andere minderheden in de samenleving weerspiegelt, waarbij transgenders als een gevaarlijke bedreiging worden voorgesteld.
Twee voorbeelden geven een goed beeld van de aard van de leugens en verdraaiingen die worden verspreid. Vanaf 2017 publiceerden meerdere Britse kranten, waaronder The Star, Telegraph, The Sun en The Mirror verhalen die suggereerden dat de beruchte kindermoordenaar Ian Huntley legaal erkend wilde worden als vrouw, waarmee impliciet een punt werd gemaakt over de vermeende gevaren van zelfidentificatie. Nadien bleek dat dit verhaal volkomen onwaar was, waardoor zo’n twee jaar later ‘rechtzettingen’ moesten worden afgedrukt. Op 12 april beweerde de voormalige Tory minister Rory Stewart ten onrechte: “Toen ik minister van Gevangeniswezen was, waren er situaties van mannelijke gevangenen die zichzelf als vrouw identificeerden en vervolgens het personeel in de gevangenis verkrachtten. Dus ik denk dat als iemand biologisch mannelijk is, vooral in een omgeving als een gevangenis, we dat niet moeten laten gebeuren.” (5) Opnieuw had The Sun een kop om mee uit te pakken. De waarheid in de vorm van een verklaring van de dienst van het gevangeniswezen waarin stond dat er niets is die aangeeft dat deze feiten effectief plaatsvonden, werd heel diep in het artikel begraven.
De tonaliteit van de sensationele berichtgeving is duidelijk: transgenders zijn roofdieren, een bedreiging voor vrouwen, hun identiteit is niet te vertrouwen. Het is nog niet zo lang geleden dat dergelijke beweringen in de kapitalistische pers regelmatig over homo’s werden gedaan. Het verschil is dat deze campagne helaas niet alleen uitgaat van conservatief rechts, maar ook van het liberale establishment, sommige zelfbenoemde feministen en zelfs delen van links.
Delen van vakbondsleiders, activisten van de Labour Party en sommige linkse organisaties hebben bezwaren geuit tegen het recht op zelfidentificatie en meer in het algemeen tegen de strijd voor trans bevrijding. Hoe diep de verrotting zit, bleek uit de publicatie in de Morning Star, gesteund door sommige vakbonden en geassocieerd met de Communist Party of Britain (CPB), van een bijzonder verachtelijke transfobe en ontmenselijkende cartoon, waarin trans personen werden vergeleken met krokodillen. Dit veroorzaakte terechte verontwaardiging en de Morning Star bracht uiteindelijk een verontschuldiging uit met als kop: “We hebben gefaald in onze plicht tot gelijkheid en bevrijding” (6) en met de belofte hun berichtgeving over de kwestie te herzien. En dat is nu juist het punt: de cartoon kwam niet uit de lucht vallen. Hij weerspiegelde jaren van artikelen in de Morning Star – en in andere linkse media – waarin werd betoogd dat trans rechten een bedreiging vormden voor vrouwenrechten en dit werd op zijn beurt weerspiegeld in andere delen van links. Een serieuze herziening zou een volledige verwerping van deze benadering inhouden ten gunste van een benadering die geworteld is in verzet tegen alle vormen van onderdrukking en vertrouwen stellen in het vermogen tot solidariteit tussen alle mensen van de arbeidersklasse en de onderdrukten.
Het “linkse” pleidooi tegen transrechten
De ‘progressieve’ tegenstanders van trans rechten stellen de kwestie over het algemeen voor als een “botsing van rechten” tussen trans personen en vrouwen, wier toegang tot gescheiden ruimten wordt bedreigd – dit argument gaat er natuurlijk van uit dat trans vrouwen niet echt vrouwen zijn. Zij stellen ook dat trans identiteiten genderstereotypen versterken en ons vermogen ondermijnen om de onderdrukking van vrouwen te begrijpen en ons ertegen te verzetten. Hoewel ze meestal beweren dat ze zich verzetten tegen discriminatie van trans personen, volgen zij in wezen dezelfde logica als transfoob rechts en trekken ze veel van dezelfde conclusies. Woman’s Place UK bijvoorbeeld beweert geworteld te zijn in socialistische en arbeidstradities en heeft prominente vakbondsactivisten onder haar vooraanstaande leden. Maar wat bepleiten zij? In naam van deze campagne stelde Lucy Masoud dat ze de wet willen “aangescherpt en gehandhaafd zien, gehandhaafd om ervoor te zorgen dat alleen voor vrouwen bestemde ruimtes en diensten in dit land beschermd worden. Bedrijven en organisaties moeten boetes of gerechtelijke stappen opgelegd krijgen als zij willens en wetens de wet aan hun laars lappen.”
Deze “uitsluitend voor vrouwen bestemde ruimten” omvatten “toiletten, gezondheidsvoorzieningen, gevangenissen, sport, diensten voor seksueel en huiselijk geweld.” (7) Dit is in wezen een wettelijk verbod voor trans vrouwen om gebruik te maken van vrouwentoiletten en een hele reeks andere diensten – een variant van een Trumpiaanse toiletwet, gehuld in feministische en socialistische retoriek.
Op dit moment moet iemand in Groot-Brittannië, om zijn geslacht op zijn geboorteakte te kunnen veranderen, een diagnose van genderdysforie hebben en twee jaar lang als zijn voorkeursgeslacht hebben geleefd. Deze beperkingen veroorzaken reële problemen voor het leven van trans personen. De wettelijke erkenning van je geslacht heeft zowel een praktische als symbolische betekenis. Geboorteakten zijn een belangrijk juridisch document dat vaak wordt gevraagd bij het aanvragen van allerlei diensten of bij interactie met de staat. Een geboorteakte die niet overeenstemt met iemands werkelijke geslacht of met andere identificatie waarover zij beschikken, brengt trans personen in gevaar dat zij tijdens deze interacties onder dwang worden geopenbaard, of dat andere obstakels en problemen worden opgeworpen.
Sommige trans personen ervaren effectief genderdysforie, maar anderen niet. Een gemedicaliseerde benadering waarbij mensen een psychologische diagnose moeten krijgen vooraleer ze wettelijke erkenning krijgen, druist in tegen het huidig onderzoek en begrip van trans identiteiten. De toegang tot trans gezondheidszorg is ook zeer beperkt voor degenen die zich geen private gezondheidszorg kunnen veroorloven. In Ierland moet je bijvoorbeeld meer dan drie jaar wachten. Zelfidentificatie betekent eenvoudigweg dat dit proces wordt vervangen door een wettelijke verklaring van iemands geprefereerde geslacht. Dit bestaat sinds 2015 in het zuiden van Ierland, zij het met belangrijke beperkingen zoals het ontbreken van enige vorm van erkenning van niet-binaire personen. Ondanks de apocalyptische beweringen die het debat in Groot-Brittannië domineren, heeft het geen problemen veroorzaakt voor de rechten van vrouwen of wie dan ook. Het idee dat het geven van het wettelijke recht aan transgenders om voorzieningen te gebruiken die overeenkomen met hun sekse tot gevaren voor vrouwen zou leiden, wordt niet gestaafd door onderzoek. In een studie uit Massachusetts werd bijvoorbeeld gekeken naar gemeenten die wel en gemeenten die geen trans-inclusieve wetten hadden en werd geen verschil gevonden in meldingen van aanrandingen of andere misdrijven in openbare toiletten en kleedkamers.(8)
Geweld tegen vrouwen is endemisch in de samenleving – maar trans vrouwen zijn overwegend eerder slachtoffer dan dader. De meest pertinente zorg over geweld in dit debat is de dreiging van geweld tegen trans vrouwen die gedwongen zouden worden om gebruik te maken van mannentoiletten, opgesloten worden in mannengevangenissen, enz. In 2015 werd Vicky Thompson dood aangetroffen door zelfmoord nadat ze in een mannengevangenis was opgesloten en het slachtoffer was geworden van transfobe intimidatie. (9)
Versterking van genderstereotypen?
Een andere belangrijke bewering van transfobe campagnevoerders is dat trans identiteiten zijn gebaseerd op genderstereotypen en dat jonge mensen “onder druk worden gezet” om een trans identiteit aan te nemen als ze niet voldoen aan het stereotype gedrag voor jongens of meisjes. Dit is volstrekt ongegrond en gaat voorbij aan het zeer reële gevaar voor jonge trans personen wanneer hun identiteit wordt ontkend. Studies tonen aan dat de genderidentiteiten van trans kinderen even sterk en consistent zijn als die van cis-kinderen. (10) Ook is aangetoond dat jonge trans personen die hormoonbehandelingen ondergaan veel positievere resultaten hebben als gevolg daarvan. (11)
Natuurlijk zullen dezelfde mensen die dit argument aanvoeren ook de authenticiteit in twijfel trekken van trans mensen die volgens hen niet genoeg lijken op of handelen naar het geslacht waarmee ze zich identificeren. Genderstereotypen en starre genderrollen maken een groot deel uit van onze samenleving en het zou nooit de bedoeling mogen zijn om personen te bekritiseren, of ze nu trans of cis zijn, als ze die rollen of stereotypen in hun leven weerspiegelen. Tegelijkertijd is er juist een groeiende poging om deze valse tweedeling te verwerpen en dit is een deel van wat de steun voor trans bevrijding onder jongeren en in de wereldwijde vrouwenbeweging aanwakkert. De (tamelijk voor de hand liggende) waarheid is dat het aanvallen van trans rechten alleen dient om genderstereotypen te versterken, niet om ze op enigerlei wijze te ondermijnen, en dat dit ook gevolgen zal hebben voor cis-vrouwen.
Een illustratie hiervan is te vinden in de richtlijnen die “Fair Play for Women” heeft gepubliceerd voor organisaties over hoe zij “uitsluitend voor vrouwen bestemde” kleedkamers kunnen aanbieden: “Om uw wettige beleid te handhaven dat inhoudt dat alleen vrouwen over een kleedkamer mogen beschikken, kan het soms nodig zijn dat het personeel een mannelijk persoon de toegang weigert. We weten instinctief wie man of vrouw is door gewoon te kijken, waardoor het voor het personeel snel en gemakkelijk te zien is wanneer een mannelijk persoon een vrouwelijke kleedkamer binnengaat… De toegang tot uitsluitend vrouwelijke kleedkamers moet in de eerste plaats gebaseerd zijn op een visuele beoordeling van iemands geslacht, gevolgd door een verzoek om een vrouwelijke geboorteakte te zien in omstandigheden waarin het personeel redelijkerwijs vermoedt dat de persoon als man geboren is.”(12)
Dit zijn straffe voorstellen die neerkomen op gender policing. Het effect op de rechten en de veiligheid van transgenders is duidelijk, maar het zou ook veel bredere implicaties hebben. De meeste mensen hebben hun geboorteakte niet bij zich en het is ondenkbaar dat als deze aanpak op grote schaal zou worden ingevoerd, dit geen gevolgen zou hebben voor intersekse personen en cis vrouwen die niet voldoen aan de stereotiepe normen van hoe vrouwen eruit zien!
Vals marxisme
Als linkse en feministische organisaties deze ideeën aanvoeren, is het de moeite waard om naar de politieke en theoretische wortels te kijken. Velen positioneren hun oppositie als een afwijzing van postmoderne ‘identiteitspolitiek’, maar in werkelijkheid reproduceert hun argumentatie een versie van identiteitspolitiek. Voor marxisten is het uitgangspunt de noodzaak om op te staan tegen alle vormen van onderdrukking, om de strijd van onderdrukte groepen te steunen en om te proberen hen te verbinden in de context van een verenigde arbeidersklasse en socialistische beweging. Een belangrijk onderdeel hiervan is het begrijpen van de wortels van de verschillende vormen van onderdrukking in de klassen- en kapitalistische maatschappij en daarmee de mogelijkheid om deze fundamenteel aan te vechten.
Het kapitalisme berust op de onderdrukking van de vrouw, op een arbeidsverdeling op grond van geslacht, en op de onbetaalde huishoudelijke arbeid van voornamelijk vrouwen binnen de structuur van het kerngezin. Het is daarom afhankelijk van een ideologie van genderstereotypen en -rollen. Trans personen en andere LGBTQ+-mensen ondermijnen door hun bestaan deze ideologie en worden daarom in de kapitalistische samenleving onderdrukt. Wanneer de nadruk wordt gelegd op de conflicterende rechten of aspiraties van verschillende groepen, zonder een perspectief op werkelijke eenheid en solidariteit, heeft dit de neiging dit te ondermijnen en in plaats daarvan te wijzen op een strijd om de beperkte rechten en middelen die de kapitalistische samenleving bereid is uit te delen.
In de argumentatie van linkse mensen die zich verzetten tegen de strijd voor trans bevrijding, zien we dit narratief: een conflict tussen de rechten van vrouwen en die van trans personen en de conclusie dat uiteindelijk de rechten van trans personen daarom beperkt moeten worden. Kiri Tunks van de lerarenvakbond National Union of Teachers schrijft dat het toestaan van trans vrouwen om gebruik te maken van diensten voor vrouwen zal “betekenen dat diensten die al onder vuur liggen van een besparingsbeleid verder zullen worden belemmerd in hun vermogen om op te komen voor de mensen voor wie ze in het leven geroepen zijn.” (13) Hoewel dit dubieus is gezien het relatief kleine percentage van de bevolking dat trans vrouwen zijn, is het opmerkelijk dat hier geen perspectief wordt geboden voor het vechten voor betere diensten voor iedereen, maar alleen voor het vechten over steeds kleinere kruimels. Dit heeft niets gemeen met een socialistische aanpak, maar vertoont wel parallellen met de retoriek van rechts, die bijvoorbeeld migranten tegen niet-migranten opzet in een strijd om middelen. Links mag deze benadering nooit aanvaarden; het moet zijn vertrouwen stellen in een verenigde strijd tegen besparingen op de diensten waar we allemaal op rekenen.
In de Morning Star beweert Mary Davis van de Communist Party of Britain dat vrouwen te maken hebben met “onderdrukking”, terwijl transgenders alleen met “discriminatie” te maken hebben. Volgens haar is het verschil dat “onderdrukking, in tegenstelling tot discriminatie, materieel verbonden is met het proces van klassenuitbuiting door vrouwen veel minder te betalen dan mannen, en zo het winstmotief van het kapitalisme dient.” (14)
Daarom “is het aanvechten van de specifieke discriminatie waarmee trans mensen te maken hebben niet gediend met het ondermijnen van het verzet tegen de eeuwenoude onderdrukking van vrouwen als biologisch geslacht.” Dit is wel heel vreemd. Het is duidelijk dat ‘discriminatie’ niet voldoende is om het brute geweld tegen trans mensen over de hele wereld te beschrijven, noch de wijze waarop rechtse regimes en krachten zich tegen trans mensen keren, noch de economische achterstelling van deze mensen.
Deze definitie lijkt ook te suggereren dat bijvoorbeeld homofobie en antisemitisme, die voortkomen uit de kapitalistische samenleving maar geen direct verband houden met het winstoogmerk, geen “onderdrukking” kunnen zijn. Het belangrijkste is dat het volledig voorbijgaat aan het feit dat vrouwenonderdrukking en LGBTQ+-onderdrukking met elkaar verbonden zijn; dat de ideologie van genderrollen en stereotypen die dienen om vrouwenonderdrukking te rechtvaardigen en te bestendigen, er onverbiddelijk toe leiden dat LGBTQ+-mensen als doelwit worden genomen, waaronder ook transgenders wier bestaan die gendernormen tart. Seksisme, homofobie en transfobie zijn allemaal intrinsiek aan de kapitalistische samenleving en er is een gemeenschappelijk belang voor allen die deze willen bestrijden en zich willen verenigen.
Elaine Graham-Leigh van Counterfire, een andere linkse groepering die de argumenten van transfoob rechts kracht bijzet, probeert haar standpunt te grondvesten op een marxistisch begrip van vrouwenonderdrukking en de strijd voor trans rechten af te schilderen als een grootschalige “postmoderne identiteitspolitiek.” (15) Een marxistische analyse identificeert de oorsprong van vrouwenonderdrukking in de ontwikkeling van de klassenmaatschappij. Vroege menselijke samenlevingen produceerden geen overschot aan rijkdom, waren afhankelijk van de bijdrage van elk groepslid om te overleven en kenden geen klassenverdeling of onderdrukking van vrouwen. Met de ontwikkeling van de landbouw ontstond er een economisch overschot, wat de specialisatie van de arbeid teweegbracht. Een minderheid werd bevrijd van het dagelijkse zwoegen van de fysieke arbeid en eigende zich het overschot als haar eigen bezit toe. Deze nieuwe heersende klasse moest in staat zijn zichzelf te bestendigen door haar eigendom en privileges door te geven.
Dit was de basis voor het ontstaan van het gezin en de onderwerping van de vrouw, wier seksualiteit moest worden gecontroleerd om de erfenis via de mannelijke lijn mogelijk te maken. De onderdrukking van de vrouw vloeit dus voort uit specifieke historische omstandigheden en kan ook worden opgeheven door die omstandigheden op te heffen. Dit idee staat haaks op het centrale uitgangspunt van het burgerlijk feminisme, dat mannen in alle lagen van de maatschappij vaak ziet als verantwoordelijk voor de collectieve onderdrukking van alle vrouwen. Dat is waarom het burgerlijke feminisme geen fundamentele uitweg uit de onderdrukking kan aanwijzen, maar alleen de onderdrukking binnen het bestaande systeem kan verzachten.
Voor Elaine Graham-Leigh is het erkennen van trans vrouwen als vrouwen en trans mannen als mannen onverenigbaar met deze analyse: “In deze visie worden vrouwen bijvoorbeeld niet onderdrukt vanwege een relatie met hun vrouwelijke geslacht, maar omdat en in de mate waarin zij zich als vrouw identificeren en dit kenbaar maken door hun voorstelling van vrouwelijkheid. De realiteit van het geslacht van hun lichaam is even onbelangrijk als alle materiële realiteit.”
Ze suggereert ook dat het accepteren van trans identiteiten “de schadelijke gevolgtrekking inhoudt dat vrouwen die het niet leuk vinden zich gewoon als man zouden kunnen identificeren, of, nog erger, dat het feit dat ze het niet leuk vinden aantoont dat ze wel echt mannen moeten zijn.”
Een marxistische kijk op de onderdrukking van vrouwen
Natuurlijk kun je je niet identificeren vanuit je onderdrukking en gezien de onderdrukking waar trans mensen mee te maken hebben, is het belachelijk om te suggereren dat iemand een trans identiteit zou aannemen om dat te doen! Het is echter wel mogelijk mensen te onderdrukken door hen het recht te ontzeggen zich te identificeren zoals zij dat willen. Dit is juist omdat gender een materiële sociale realiteit is.
Als je leest wat sommigen schrijven, zou je denken dat trans identiteiten één of andere recente postmoderne uitvinding zijn. Natuurlijk zijn er in de loop van de geschiedenis en in allerlei verschillende menselijke samenlevingen trans mensen geweest; mensen die zich niet identificeerden met het hen toegewezen geslacht of die helemaal buiten het binaire geslachtsstelsel wensten te leven. De taal en de kaders die worden gebruikt om dit te begrijpen zijn natuurlijk veranderd, zoals dat ook met veel andere identiteiten is gebeurd. De centrale vraag is dus hoe we staan tegenover de rechten van trans personen, en het recht op zelfidentificatie betekent het recht om in de maatschappij te bestaan op de manier die voor jou het meest authentiek is, in plaats van gedwongen te worden tot de rigide genderrollen die de kapitalistische maatschappij probeert op te leggen.
Er is geen reden voor een socialistische verdediging van trans rechten om een materialistisch begrip van vrouwenonderdrukking te verwerpen. We moeten wel begrijpen hoe vrouwenonderdrukking in de kapitalistische maatschappij vandaag functioneert, niet alleen hoe zij historisch is ontstaan. Het doel ervan is niet alleen het vergemakkelijken van de erfenis van eigendom, maar veel meer. De onbetaalde arbeid van vrouwen, die 10,9 biljoen dollar per jaar waard is, de voortplanting van de volgende generatie werknemers binnen het kerngezin, de winsten die voortvloeien uit lage lonen in door vrouwen gedomineerde delen van de beroepsbevolking en als een middel tot sociale en ideologische controle. Dit alles geeft aanleiding tot vrouwenhaat als een reële materiële kracht in de samenleving die alle vrouwen kan treffen. Net zoals niet alle cis-vrouwen een zwangerschap en de daarmee samenhangende vormen van onderdrukking zullen meemaken, zullen trans vrouwen dat evenmin doen, maar zij zullen helaas wel te maken krijgen met veel aspecten van vrouwenonderdrukking, waaronder mogelijk gendergerelateerd geweld en meer uitgesproken niveaus van lage lonen en armoede, en in veel gevallen zullen zij deze aspecten intenser ervaren als een bijzonder gemarginaliseerde groep vrouwen.(16)
Graham-Leigh levert een aantal terechte punten van kritiek op de neoliberale identiteitspolitiek, met name de vijandigheid tegenover het idee van eengemaakte strijd. Ze zegt hierover het volgende: “Deze opvatting dat onderdrukking alleen iets is waartegen de onderdrukten zelf kunnen vechten, ondersteunt het neoliberale argument dat de samenleving er niet toe doet… Alleen als we daarentegen het belang inzien van sociale, gemeenschappelijke banden, kunnen we strijden tegen onderdrukking waaraan we zelf niet onderworpen zijn, maar waarvan we niet willen dat die in onze samenleving bestaat.”
Onderdrukte mensen hebben natuurlijk een uniek inzicht in hun eigen onderdrukking en moeten centraal staan in hun eigen strijd en eisen. Maar een effectieve beweging die strijdt om te winnen, heeft nood aan een perspectief voor het opbouwen van een eengemaakte strijd die de hele arbeidersklasse omvat. Dit houdt ook in dat de bredere arbeidersbeweging bereid moet zijn om de strijd en de eisen van alle onderdrukte groepen op zich te nemen. Nadat ze dit punt heeft gemaakt, spreekt Graham-Leigh zichzelf volledig tegen als ze het heeft over de betrokkenheid van transgenders bij de beweging tegen gender-onderdrukking: “Aangezien we in een maatschappij leven waarin vrouwen nog steeds het risico lopen op geweld door mannen en systematische onderdrukking, moeten we ons gewoon met andere vrouwen kunnen organiseren als we dat nodig hebben.”
Hier zien we dus precies dezelfde zienswijze: het is onmogelijk voor trans personen om volledig geïntegreerd te worden in de vrouwenbeweging en worden ze zelfs impliciet beschreven als een potentiële bron van “mannelijk door mannen en systemische onderdrukking.” De reden dat Graham-Leigh zichzelf zo tegenspreekt, is omdat ze veel raakvlakken heeft met identiteitspolitiek. Haar praktische benadering is niet gebaseerd op een marxistische analyse van de onderdrukking van vrouwen, maar op de ‘patriarchaattheorie’, die seksisme ziet als een kwestie van “mannen tegen vrouwen”, en daarom de noodzaak voelt om de grenzen van genderidentiteit te bewaken.
We moeten ons niet alleen met abstracties bezighouden, maar ons baseren op ervaringen in de realiteit. In de afgelopen jaren hebben we de opkomst gezien van een nieuwe wereldwijde vrouwenbeweging, die strijdt tegen anti-abortuswetten, gendergerelateerd geweld en vrouwenmoord, de loonkloof tussen mannen en vrouwen en vele andere uitingen van seksistische onderdrukking. Deze beweging is een belangrijk onderdeel van de radicalisering van een nieuwe generatie jonge vrouwen en transgenders en heeft een belangrijke rol gespeeld bij de herintroductie van belangrijke strijdmethoden van de arbeidersklasse onder die generaties die opgroeiden op het hoogtepunt van de neoliberale ideologische overheersing. Bijzonder opmerkelijk is het gebruik van de stakingsmethode in de Spaanse staat, Zwitserland en elders. Is de ervaring van deze beweging er één van wantrouwen en verdeeldheid geweest rond de betrokkenheid van trans en niet-binaire mensen? In feite was de solidariteit instinctief en hebben jongeren over het algemeen de meest open houding ten opzichte van trans rechten in de samenleving.
In Ierland zijn de recente stappen voorwaarts op het gebied van gendererkenning en de verwerping van het achtste amendement beide onderdeel geweest van hetzelfde proces van verwerping van de conservatieve status quo. Evenzo luidt de golf van transfobe opruiing in Groot-Brittannië geen nieuwe dageraad in voor de rechten van de vrouw, maar is zij onderdeel van een reactionair offensief tegen deze rechten. De uitspraak van Graham-Leigh dat “er geen natuurlijke eenheid bestaat onder de onderdrukten” bevat een kern van waarheid, maar we moeten er ons van bewust zijn dat de bron van de verdeeldheid in de arbeidersklasse het kapitalisme en zijn ideologie is en dat het uitbreken van strijd de neiging heeft om verdeeldheid te overstijgen vanuit de nood aan eenheid en solidariteit.
In de context van een relatief laag niveau van strijd, het succes van het rechtse populisme, en het onvermogen van de Corbyn-beweging, ondanks haar positieve kanten, om in dit stadium een massaal politiek alternatief te ontwikkelen, bestaat het gevaar van een capitulatie voor sociaal conservatieve ideeën onder een laag in de Britse linkerzijde en arbeidersbeweging. Dit wordt versterkt door een blijvende invloed van het stalinisme in delen van de vakbonden en de linkerzijde van Labour, en onder een laag van linkse jongeren. Deze stalinistische invloed heeft steeds de neiging om zich aan te passen aan conservatieve vooroordelen en onderschat het potentieel van de werkende klasse om deze doorheen strijd te overwinnen. Onlangs stond in de Morning Star een artikel over de deugden van “progressief patriottisme”, een term die ook werd gebruikt door Rebecca Long-Bailey, een kandidaat voor de leiding van Labour. (17) Het is belangrijk om gevoelig te zijn voor de nationale aspiraties en identiteiten van mensen, maar het is iets heel anders om patriottisme te beschrijven als “noodzakelijk voor het bereiken van socialisme”!
Een eengemaakte beweging opbouwen die in staat is om het kapitalisme te bestrijden en te verslaan, gebeurt niet zonder op een vaardige manier de bestaande vooroordelen in de samenleving aan te klagen en duidelijk op te komen voor de rechten en aspiraties van alle onderdrukte mensen. Dit is de manier waarop verdeeldheid kan worden overwonnen en de kapitalistische ideologie op beslissende wijze kan worden ondermijnd. De behoefte aan een alternatief voor het verrotte kapitalistische systeem is nog nooit zo duidelijk geweest en in de komende jaren zullen steeds meer arbeiders en jongeren op zoek gaan naar een alternatief en dat kunnen vinden in de ideeën van het socialisme en marxisme. In die context zullen transfobie of dubbelzinnigheid ter verdediging van welk onderdrukt volk dan ook alleen maar afstotend, desoriënterend of verdelend werken. We hebben integendeel nood aan hernieuwd vertrouwen in de solidariteit van de werkende klasse in de strijd voor de bevrijding van de mens.
- Er was een toename van 10% van de haatmisdrijven in de opgang van homofoob en transfoob geweld.
- TRANS REPORT
- Speaking from the Margins 703 kb | pdf
- UK launches unprecedented attack on trans rights, will ban transition before 18
- Female prison officers raped by trans inmates, ex-Tory minister claims https://morningstaronline.co.uk/article/we-failed-our-duty-equality-and-liberation
- The law must work for women
- Gender Identity Nondiscrimination Laws in Public Accommodations: a Review of Evidence Regarding
- Safety and Privacy in Public Restrooms, Locker Rooms, and Changing Rooms
- Transgender woman Vikki Thompson found dead at Armley jail 19 November 2015
- Transgender teens become happy, healthy young adults
- https://www.forbes.com/sites/dawnstaceyennis/2020/12/29/study-transgender-children-recognize-their-authentic-gender-at-early-age-just-like-other-kids/#6805f963526b
- Advice to service providers about female-only changing rooms
- Sex matters
- International Women’s Day Women, class and gender – a Communist perspective
- The return of idealism: identity and the politics of oppression
- Transgender Americans are more likely to be unemployed and poor
- There is no contradiction between patriotism and socialism