Eindelijk is het zomer, de tijd van festivals en ontspanning… Mogelijk kom je activisten van ROSA (Reageer tegen Onderdrukking, Seksisme en Asociaal beleid) tegen aan een stand op een festival (zoals Dour) of terwijl ze met pamfletten, badges, stickers en brochures campagne voeren. Vaak leidt dit tot discussie over de oorsprong van seksisme en hoe het te bestrijden, de voorstellen van de campagne ROSA, … Had je nog niet de gelegenheid om met ons te discussiëren. Beeld je een zonnige dag in met een koud drankje in de hand, waarbij we enkele veel gestelde vragen beantwoorden.
Er wordt veel over seksisme gepraat, maar kunnen we er iets aan doen?
We spreken er niet alleen over, we mobiliseren ook. Er zijn massale acties: in India tegen verkrachtingen en de straffeloosheid ervan, in Latijns-Amerika tegen vrouwenmoorden (1), in de VS tegen Trump en de conservatieve aanvallen op vrouwenrechten zoals toegang tot abortus of gezondheidszorg, … Het fenomeen #MeToo heeft tot concrete acties geleid, zoals bij McDonald’s in de VS of bij vestigingen van Google waar gestaakt werd tegen pesterijen en seksisme op het werk maar ook voor betere arbeidsomstandigheden. Sommigen spreken over een ‘derde feministische golf’ na de eerste golf begin vorige eeuw in de strijd voor vrouwenstemrecht en de 8-urendag, en de tweede golf in de jaren 1960/70 voor onder meer seksuele bevrijding en het legaal recht op economische onafhankelijkheid.
De internationale vrouwendag (8 maart) is opnieuw een dag van strijd geworden waarbij niet alleen betoogd wordt, maar ook gestaakt voor gelijke lonen, gratis kinderopvang, … Er wordt die dag opgekomen voor betere materiële omstandigheden. Zonder die omstandigheden is een reële emancipatie niet mogelijk.
Nog niet zo lang geleden kregen we voortdurend te horen dat seksisme verdwenen was, dat vrouwen verantwoordelijke functies kunnen opnemen, dat de wet in gelijkheid voorzag, … Het kwam er eigenlijk op neer dat we maar beter zwegen over vrouwenrechten. Dat was nonsens. Maar daar bovenop kwam ondertussen het besparingsbeleid dat nog opgevoerd werd na de crisis van tien jaar geleden. Dit beleid versterkt de positie van vrouwen als ‘tweederangsburgers.’
Wat hebben besparingen met seksisme te maken?
Veel mensen denken bij seksisme vooral aan reclame en de wijze waarop vrouwenlichamen als objecten worden voorgesteld. We vechten uiteraard tegen alle vormen van seksisme. Maar er is veel meer seksisme dan dat. Neem nu geweld binnen het gezin. Dat is een van de belangrijkste doodsoorzaken voor vrouwen onder de 45 jaar, nog voor verkeersongevallen. Vrouwen die financieel afhankelijk zijn van hun partner om rond te komen, hebben het moeilijker om uit een gewelddadige relatie te stappen. Maatregelen die onze lonen ondergraven, sociale uitkeringen verlagen als je samenwoont of de jacht op werklozen: al dit soort maatregelen komt bij vrouwen nog harder aan. Aan de UGent werd in het kader van de campagne ‘Fight for €14’ nagegaan wie er minder dan 14 euro per uur verdient: het ging om 101 personeelsleden waarvan 66 vrouwen. Lage lonen en besparingen treffen vrouwen harder!
Seksisme bestrijden, betekent voor ons strijden tegen de tweederangspositie die veel vrouwen in deze samenleving hebben. Het betekent strijden tegen lage lonen en slechte arbeidsvoorwaarden die een reële economische onafhankelijkheid verhinderen. Het is ook een strijd voor een samenleving die diensten en zorgen aan mensen (kinderen, ouderen, zieken, …) collectief opneemt in plaats van dit door te schuiven naar individuele gezinnen en in het bijzonder naar vrouwen. Wie voldoende middelen heeft, besteedt huishoudelijk werk uit aan de private sector (doorgaans aan vrouwen die tegen slechte voorwaarden werken). Wie zich dat niet kan veroorloven, heeft aan huishoudelijk werk een tweede dagtaak. We moeten vechten voor meer middelen voor openbare diensten, in plaats van steeds meer te besparen zoals de regeringen de laatste jaren altijd deden.
Jullie zijn antikapitalisten?
Inderdaad. Seksisme bestaat omdat het kapitalistisch systeem er nood aan heeft. Seksisme is een bron van grote inkomsten (cosmetica, mode, porno, …) en bovendien draagt het ertoe bij dat vrouwen heel veel onbetaald huishoudelijk werk voor hun rekening nemen.
Kapitalisme koestert en voedt racisme, seksisme, LGBTQI+-fobie (2) om de bevolking te verdelen en tegen elkaar op te zetten. Zo kan een kleine elite aan de top van de samenleving de meerderheid van de bevolking gemakkelijker blijven uitbuiten.
Wij verdedigen een samenleving waarin de rijkdom gebruikt wordt om aan de behoeften van iedereen te voldoen, met respect voor de planeet. Dit kan enkel indien de economische macht weggehaald wordt bij de aandeelhouders van de grote bedrijven om deze onder democratische controle van de gemeenschap te plaatsen. Ons feminisme is dus een socialistisch feminisme.
Wat stellen jullie voor om dit alles te bestrijden?
We voeren acties tegen de voorstelling van ons lichaam als lustobject of koopwaar, maar ook voor de economische onafhankelijkheid van vrouwen. Deze eisen zijn integraal onderdeel van de strijd tegen geweld en pesterijen, verkrachtingscultuur of seksistisch geweld (op school, in de wijken, op de campussen, op de werkplaatsen). We nemen ook de tijd voor discussie over eisen en actiemethoden om onze strijd te organiseren.
We nemen deel aan mobilisaties tegen het besparingsbeleid en verdedigen de opbouw van een krachtige sociale beweging van arbeiders (met en zonder werk) en jongeren. Deze beweging zal des te sterker zijn als zij de betrokkenheid van vrouwen waarborgt en specifieke feministische eisen integreert. We verdedigen het syndicaliseren van vrouwen, ook in de meest precaire sectoren (uitzendkrachten, dienstencheques, sociaal werk) waar veel vrouwen werken. Vandaag organiseren de vakbonden in ons land het grootste aantal vrouwen in strijd. Het potentieel van de vakbonden is dan ook niet te onderschatten.
We staan voor de opbouw van een gezamenlijke strijd van onderdrukte en uitgebuite groepen tegen het kapitalistische systeem. We nemen daarom deel aan diverse acties en mobilisaties tegen racisme, homofobie, transfobie, lesbofobie, …
We bouwen mee aan een ‘pro-choice’-beweging, dat wil zeggen een beweging die pleit voor een programma dat vrouwen echt in staat stelt om te kiezen of ze al dan niet een kind krijgen. Dit betekent dat we het recht op en toegang tot abortus, goede seksuele voorlichting en voorbehoedsmiddelen verdedigen, alsook het recht om kinderen te krijgen zonder het risico in armoede te vervallen.
Tot slot is het opbouwen van internationale solidariteit ook essentieel voor ROSA. We organiseren solidariteitsacties met vrouwenstrijd en verzet tegen discriminatie over de hele wereld. We nemen deel aan mobilisaties ter ondersteuning van mensen-zonder-papieren, waaronder veel vrouwen.
1/ Elke moord op meisjes of vrouwen met het eenvoudige motief dat ze vrouwen zijn. Deze term benadrukt niet het geslacht van het slachtoffer, maar wel de reden waarom ze vermoord is: seksisme.
2/ LGBTQI+: Lesbiennes, gays, biseksuelen, trans, queers, interseksen, en al wie hen steunt.
In het kort
- ROSA is een campagne die openstaat voor iedereen die mee de strijd wil aangaan.
- ROSA is een campagne opgezet door leden van LSP (Linkse Socialistische Partij) en ALS (Actief Linkse Studenten & Sholieren).
- ROSA verdedigt een eengemaakt feminisme dat vrouwen niet tegen mannen keert, maar hen verenigt in de strijd tegen discriminatie en besparingen.
- ROSA verdedigt een actief feminisme dat zich niet beperkt tot lobbyen in parlementen, maar een beweging wil opbouwen op straat, op school, op campussen, op de werkplek.
- ROSA koppelt de strijd tegen seksisme aan de strijd tegen besparingen en meer in het algemeen aan de strijd tegen het kapitalisme.
- ROSA is een socialistische feministische beweging. Seksisme is niet de schuld van mannen of van een specifieke cultuur. Slechts één groep in de samenleving profiteert van de onderdrukking van vrouwen: de superrijken, d.w.z. de kapitalistische heersende klasse. Vrouwen, jongeren en de hele arbeidersklasse hebben er belang bij om samen de strijd tegen het kapitalistische systeem te voeren. Door te vertrekken van de behoeften van de meerderheid kunnen we een samenleving opbouwen die gebaseerd is op gelijkheid en solidariteit, waarin geen mens een andere kan onderdrukken en uitbuiten: een democratische socialistische samenleving.