Verschenen op 17 november 2017 in de categorie 
Geschreven door 
Strijd voor gratis en degelijk onderwijs nodig
Is het voldoende om dit type van reclame te verbieden? Om ervoor te zorgen dat studenten zich niet moeten prostitueren om de eindjes aan elkaar te knopen, moeten de dure studiekosten aangepakt worden.
Banalisering van de sociaal onzekere positie van studenten
Volgens de Federatie van Franstalige Studenten (Fédération des Etudiants Francophones – FEF) kost een jaar hogere studies voor kotstudenten meer dan 10.000 euro. Zo is het inschrijvingsgeld in Vlaanderen is met bijna 50% gestegen sinds 2014 en is dit jaar verdrievoudigd voor buitenlandse studenten aan Franstalige kant. En er zijn alle andere kosten naast dat inschrijvingsgeld: cursussen, laptop, … Daarnaast zijn ook de indirecte kosten systematisch gestegen (huisvesting, voeding, transport, …). Dat weegt nog zwaarder door het algemene gebrek aan middelen door de besparingen op alle bestuursniveaus. Denk maar aan het gebrek aan sociale woningen, tekort aan kinderopvang, onvoldoende investeringen in onderwijs,…
“Volgens de FOD Sociale Integratie is het aantal jongeren dat beroep doet op een leefloon in 10 jaar tijd verdubbeld: van 7.239 in 2006 naar 14.867 in 2016. Een enorm hoog aantal aangezien deze arme studenten bijna 15% van het totaal van de Belgische leefloners vertegenwoordigen.”1 Gegeven dit aantal en het gebrek aan middelen bij de OCMW’s, wordt er systematisch onderzoek gevoerd om te verzekeren dat de familie niet over de middelen beschikt om aan de behoeften van de jongeren tegemoet te komen. Het OCMW kan de jongere verplichten om zijn ouders desnoods voor het gerecht te dagen om hun onderhoudsverplichting te doen nakomen. Het is overigens ook het OCMW dat bij studenten met een leefloon beslist of de jongere al dan niet hogere studies mag aanvatten.
Niet alleen bij het leefloon zijn er problemen, ook een studiebeurs is zeker niet evident. Langs Franstalige kant is de berekening van de beschikbare middelen recent aangepast waardoor 32.000 studenten hun beurs verloren. Er wordt nu vertrokken van de inkomsten van iedereen die onder hetzelfde dak woont, dit kan familie zijn maar evengoed een andere student.2 In plaats van solidariteit vanuit de gemeenschap te organiseren, wordt wie het minder goed heeft steeds meer afhankelijk gemaakt van hulp uit de directe eigen omgeving. De mogelijkheden van jongeren om te studeren, hangen niet enkel af van motivatie maar ook van de familiale middelen.
Werken om te studeren
Het tekort aan middelen maakt dat de student maar zijn plan moet trekken. Op vijf jaar tijd is het aantal studenten dat het hele jaar door werkt, toegenomen met 70%.3 Voor de helft van de jobstudenten is dit geen manier om meer zakgeld te bekomen, maar een noodzaak om de studies te betalen en te overleven.4 In 2012 zijn de regels van het studentenwerk versoepeld. Hierdoor werd aanvaard dat het normaal is dat een student gedurende het jaar werkt om te studeren. De studenten die alles zelf betalen, verliezen waardevolle studietijd en zijn oververtegenwoordigd bij de groep die niet slaagt. Bovendien is er niet altijd de mogelijkheid om een jaar over te doen of om een andere studierichting te kiezen: de ouders kunnen dit soms niet betalen en voor een leefloner kan het OCMW dit weigeren.
De massale toename van het aantal jobstudenten weegt ook door op het veralgemenen van tijdelijke contracten. Bij mensen jonger dan 30 jaar werkt één op de vier als tijdelijke arbeidskracht.5 In bepaalde sectoren zijn interimmers in de zomervakantie werkloos omdat bedrijven goedkopere studenten aanwerven. Dit gebeurt nu ook steeds meer buiten de zomerperiode. Het gaat om een neerwaartse druk van de lonen en arbeidsomstandigheden van alle werkenden.
Jonge werknemers en studenten worden tegen elkaar uitgespeeld, maar ook mannen en vrouwen zijn niet gelijk als jobstudent. Interimkantoor Randstad deed een studie waaruit blijkt dat ongelijkheid in verloning op basis van geslacht al aanwezig is onder jobstudenten. Een vrouwelijke jobstudent verdient gemiddeld 1.904 euro per jaar, een mannelijke jobstudent 2.166 euro. De studie stelt dat het verschil nog groter is bij de informele jobs (babysit, tuinieren, …).6
Bedrijven wrijven in de handen…
Voor studenten is overleven tijdens de hogere studies vaak een strijd. Voor anderen is het een uitstekende opportuniteit om extra winsten te realiseren. Prostitutie van studenten bestond al: het is aanwezig op zowat alle datingsites. Maar de reclame van RichMeetBeautiful (RMB) ging een stap verder. De topman van het bedrijf, Sigurd Vedal, legt zelf het verband met het gebrek aan middelen onder studenten: “Het leven van studenten is niet gemakkelijk. Jullie hebben geld nodig om cursussen, een nieuwe computer, huisvesting, voeding en ontspanning te betalen.”7 Vandaaruit meent RMB dat het logisch is dat studentes (maar ook studenten) hun lichaam verkopen aan rijken. Zo kunnen ze voorzien in hun levensonderhoud en hun studies betalen?!
RMB hoopte op “300.000 inschrijvingen van Belgische leden tegen eind 2018.”8 Het fenomeen is cijfermatig moeilijk te onderzoeken, zowel de studentes die zich prostitueren als de klanten lopen er niet mee te koop. Maar in het magazine Moustique was wel te lezen dat tussen de 3% en de 5% van de studenten af en toe beroep doet op prostitutie.9 In België zijn er volgens de journaliste Julie Denayer reeds 16.000 studenten die als ‘sugar babies’ ingeschreven zijn. Dit aantal zal niet snel zakken. Een Britse studie wees op een verband tussen stijgende studiekosten en toename van studentenprostitutie.
Renaud Maes, doctor in sociale wetenschappen en onderzoeker aan de ULB, stelt dat de grote meerderheid van de studenten die voor deze activiteit kiest, dit doet uit dringende geldnood, vaak verbonden aan schulden.10 Hij wijst er ook op dat veel mensen die zich prostitueren, waaronder ook studenten, het slachtoffer worden van geweld, leiden aan post-traumatische syndromen en in druggebruik vervallen. Het is geen activiteit zonder risico waar je zonder schade terug uitstapt. Studenten die hun toevlucht zoeken tot prostitutie om studies te betalen, slagen er vaak niet in om de twee gecombineerd te krijgen. Na het einde van de studies stoppen met prostitutie is evenmin evident: er is geen sociale bijstand en het vinden van werk duurt ook na het behalen van een diploma gemiddeld 7,5 maanden.11
Het verbod op de reclamecampagne van RMB door de Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame (JEP) is belangrijk, maar het volstaat niet om het fenomeen van studentenprostitutie te stoppen. De sensibiliseringscampagne van de Franstalige ministers van Vrouwenrechten Simonis en van Onderwijs Marcours zullen evenmin volstaan. Het is niet zozeer een kwestie van gebrek aan informatie, maar wel van financiële middelen om te studeren. Dat is waar er iets moet gebeuren.
Maak dat iedereen in goede omstandigheden kan studeren: voor een studentenloon!
Iedereen moet de mogelijkheid hebben om een reële keuze te hebben om al dan niet hogere studies aan te vatten. Jongeren – en ouderen – die ervoor kiezen om te studeren, moeten dit in alle rust kunnen doen waarbij ze zich volledig op de studies kunnen concentreren zonder voortdurend geplaagd te worden door financiële bekommernissen. Het is onaanvaardbaar dat studiekosten jongeren verhinderen om te studeren, hen in prostitutie duwen of hun familie naar het bankroet sturen.
Onderwijs moet in al zijn aspecten in handen van de gemeenschap zijn. We eisen daarom gratis, toegankelijk en kwaliteitsvol onderwijs. Dit vereist meer publieke middelen voor het onderwijs, het niveau van 7% van het BBP, dat begin jaren 1980 nog gehaald werd, zou een goede start zijn.
We moeten tegelijk iets doen aan de positie van studenten. Waarom geen offensieve campagne voor een studentenloon, zoals reeds geëist wordt door de jongerenorganisaties van de vakbonden? Een studentenloon maakt het voor iedereen mogelijk om te studeren. Het laat toe om te kiezen welk type studie wordt aangevat. Een jongere uit een gezin dat belangrijke opofferingen moet doen om de hogere studies te betalen, wordt vaker geconfronteerd met druk om een studiekeuze te maken die uitzicht geeft op een beter loon. Een studentenloon geeft studenten meer kansen om te slagen omdat alle aandacht naar de studies kan gaan. Het laat tenslotte ook een waardig leven toe.
Voetnoten
1 http://www.lalibre.be/actu/belgique/le-nombre-d-etudiants-au-cpas-a-double-en-10-ans-5809a0bbcd701ccd4d7dcfd2
2 https://www.rtbf.be/info/societe/onpdp/detail_nouvelles-bourses-d-etudes-32-000-etudiants-en-difficulte?id=9538822
3 http://www.lesoir.be/108286/article/2017-08-08/le-nombre-detudiants-jobistes-employes-toute-lannee-explose-en-cinq-ans
4 https://www.rtbf.be/info/societe/detail_la-moitie-des-etudiants-qui-travaillent-le-font-pour-financer-leurs-etudes?id=9712580
5 https://www.rtbf.be/info/belgique/detail_emploi-en-belgique-la-situation-s-ameliore-mais-pas-de-quoi-crier-victoire?id=9733456
6 http://plus.lesoir.be/101659/article/2017-06-27/pourquoi-etudiantes-et-etudiants-jobistes-ne-gagnent-ils-pas-la-meme-chose
7 http://www.moustique.be/19352/prostitution-20-voulez-vous-une-sugar-baby
8 http://www.lalibre.be/actu/belgique/une-campagne-de-publicite-sexiste-cree-la-polemique-a-l-ulb-59c90213cd70129e418c9d22
9 http://www.moustique.be/19352/prostitution-20-voulez-vous-une-sugar-baby
10 Idem
11 http://www.stepstone.be/Conseils-de-Carriere/Trucs-astuces/combien-de-temps-faut-il-pour-trouver-un-emploi.cfm
