Wereldwijde socialistische feministische strijd nodig voor abortusrechten

Standpunt van ISA en ROSA International Socialist Feminists

International Socialist Alternative en ROSA International Socialist Feminists roepen op tot wereldwijde solidariteit nu vrouwen, werkenden en armen in de VS in opstand komen om het recht op abortus te verdedigen. De Amerikaanse staat – die eerder ten onrechte beweerde over de hele wereld oorlog te voeren voor vrouwenrechten – voert nu oorlog tegen vrouwen binnen haar eigen grenzen, een oorlog die wereldwijd gevolgen heeft. Wij, socialistische feministen en werkenden, bouwen aan internationale netwerken van verzet in Latijns-Amerika, Afrika, het Midden-Oosten, Europa, Rusland, China en andere delen van Azië.

Op 3 mei lekte uit dat de meerderheid van de rechters in het Amerikaanse Hooggerechtshof het Roe v Wade-arrest wil verscheuren. Die uitspraak geeft vrouwen in de VS sinds 1973 het wettelijke recht op abortus geeft en is de basis voor veel andere progressieve wetten, onder omtrent anticonceptie en LGBTQ+-rechten. Het nieuws over de intrekking van de uitspraak werd met woede ontvangen door vrouwen, jongeren en werkenden in het land. De grote meerderheid van de bevolking wil immers het recht op abortus wil behouden. Het ene protest volgde na het andere. Het is nodig om in de hele wereld steun hieraan te geven en mee op te staan.

Het was de zogenaamde tweede golf van vrouwenstrijd in de jaren zestig en zeventig, van massale strijd en organisatie, die in veel landen het recht op abortus afdwong. In andere landen is dit inherente recht van vrouwen en in het bijzonder zwangere vrouwen om over hun eigen lichaam te beslissen later veroverd. In de afgelopen tien jaar heeft de feministische strijd belangrijke overwinningen geboekt. Een paar voorbeelden: Ierland won abortusrechten in 2018, Zuid-Korea in 2019, Argentinië in 2020 en abortus werd in 2021 in heel Mexico gedecriminaliseerd. Het hoogste gerechtshof van Colombia heeft in februari van dit jaar abortus tot week 24 gelegaliseerd.

Tegelijk zet de rechterzijde de strijd tegen de rechten van vrouwen en transgenders voort. Vorig jaar slaagde christelijk rechts erin om in Polen een bijna volledig verbod op abortus erdoor te drukken. In China beperkt de dictatuur het recht op abortus als onderdeel van haar streven om een grotere binnenlandse economische markt te creëren. En nu volgt het Amerikaanse Hooggerechtshof dit voorbeeld.

Het is de seksistische agenda van Donald Trump die nu wordt uitgerold. Toen Trump aan de macht was, benoemde hij drie nieuwe rechters voor het hof en koos hij bewust voor kandidaten die tegen abortus zijn, om de meerderheid van het hof te doen kantelen en Roe te kunnen intrekken. Als dit lukt, worden abortussen automatisch verboden in 13 staten die al op de gebeurtenissen hebben geanticipeerd en wetten hebben uitgevaardigd die ze nu bij het Hooggerechtshof voorstellen om ze te bekrachtigen. Naar verwachting zullen nog veel meer staten abortus verbieden in de weken en maanden na een beslissing om Roe omver te werpen, als dat de uiteindelijke beslissing van het hof zal zijn. Het abortusverbod in Texas, dat al zes maanden van kracht is, roept iedereen die in contact komt met een zwangere vrouw die een abortus wil laten uitvoeren op om een staatsinformant te worden – een taxichauffeur kan bijvoorbeeld worden veroordeeld voor medeplichtigheid. Voor ons ligt met andere woorden de ongebruikelijke situatie dat mensen vanuit de VS naar Mexico moeten reizen om hun mensenrechten te genieten.

De woede van de mensen is ook groot tegenover de Democratische Partij – omdat de Democraten dit hebben laten gebeuren. Zowel Obama als Joe Biden beloofden het recht op abortus bij wet vast te leggen, maar beiden hebben sindsdien hun beloften verbroken. Opnieuw hebben de Democraten laten zien dat zij één van de twee partijen van het grootkapitaal zijn. Als er een massapartij van de arbeidersklasse had bestaan, dan had die werkenden, vrouwen, jongeren en zwarte mensen kunnen voorbereiden op de strijd die nodig is. De les van de Black Lives Matter-beweging, die ook internationaal enorme steun kreeg, is dat spontane protesten niet genoeg zijn. Er is meer organisatie nodig en een socialistisch programma, dat de dubbelhartigheid van de staat doorziet.

Er is geen andere uitweg dan te strijden. Overal ter wereld zijn vrouwen geschokt. Is dit echt, vragen ze zich af?! De gruwelijke jaren van ziekte en dood tijdens de Covid-pandemie hebben geleid tot een schaduwpandemie van slechte zorg en armoede – in het bijzonder voor vrouwen, zowel door de intensivering van de dubbele dagtaak als gevolg van de sluiting van scholen en zorgfaciliteiten, van stress voor alle zorgpersoneel en niet in de laatste plaats door de explosie van geweld van mannen tegen vrouwen in huiselijke kring. Maar wat de regeringen van de wereld wilden redden, waren de winsten van de grote bedrijven en de banken. We zijn deze nachtmerrie nog niet eens te boven, maar een volgende crisis diende zich al aan. Door Poetins invasie in Oekraïne is de militarisering wereldwijd door het dak geschoten. Dat geldt ook voor de voedselprijzen. Oxfam waarschuwt dat dit jaar nog eens 263 miljoen mensen in extreme armoede kunnen vervallen.

Daarbovenop komt een ideologisch offensief tegen het meest fundamentele recht van vrouwen – het recht om over hun eigen lichaam te beslissen. Mocht de “pro-life”-agenda in de VS erin slagen Roe v Wade af te schaffen, dan zal dat een klap zijn voor vrouwen in de hele wereld. Agnes Callamard, de secretaris-generaal van Amnesty International, waarschuwt dat dit “een verschrikkelijk voorbeeld zou zijn dat andere regeringen en anti-rechtengroepen over de hele wereld kunnen aangrijpen om vrouwen, meisjes en andere mensen die zwanger kunnen worden het recht te ontzeggen.” Andere landen kunnen dit voorbeeld volgen en strenge wetten uitvaardigen, zegt Amnesty, dat wijst op het Poolse abortusverbod. Dat werd eerder door de EU bekritiseerd, maar nu vindt de rechtse Poolse regering een bondgenoot in het Amerikaanse Hooggerechtshof. Daar kan nog aan worden toegevoegd dat de kritiek hoe dan ook het zwijgen is opgelegd omdat al deze staten een hechte band tegen Rusland hebben opgebouwd.

In dezelfde week waarin het plan van het Hooggerechtshof om Roe v Wade te verpletteren uitlekte, kondigde het Taliban-regime in Afghanistan aan dat vrouwen voortaan verplicht zijn de boerka (een sluier die het hele lichaam en gezicht bedekt) te dragen wanneer zij hun huis verlaten. Socialistische feministen over de hele wereld zijn ontzet over dit nieuws. De NAVO-oorlog in Afghanistan werd gevoerd onder het voorwendsel van ‘bevrijding van de vrouwen’. Maar vrede kan niet worden opgebouwd door het militarisme van een imperialistische macht. Van alle middelen die de VS in Afghanistan hebben uitgegeven, was slechts twee procent bestemd voor economische ontwikkeling. 86 procent waren militaire uitgaven. Dit leidde tot verwoesting en chaos, waaruit de Taliban hun weg terug naar de heerschappij konden vinden.

De ellende in Afghanistan is enorm nu alle buitenlandse hulp is stopgezet. Veel vrouwen zullen hierdoor geen geld hebben om een boerka te kopen. Het verbod om zelfs maar je gezicht te laten zien als je naar buiten gaat, is een extreme vorm van objectivering. Vrouwen worden gereduceerd tot dingen die aan mannen toebehoren. De mobiliteit en onafhankelijkheid van vrouwen wordt letterlijk beperkt door de massa stof die over hun lichaam wordt gelegd. Soortgelijke mechanismen zitten achter staten die het recht op abortus beperken. Vrouwenlichamen worden tot objecten gemaakt in dienst van staatsbelangen. Conservatief rechts in de VS, het despotische regime van Poetin in Rusland en de dictatuur in China willen allemaal de rol van het gezin als dragende pijler van hiërarchische samenlevingen versterken.

Dat ’s werelds machtigste imperialistische staat deze stap probeert te zetten, dreigt een gevaarlijk precedent te scheppen dat moet gestopt worden. De zogenaamde Global Gag-rules, die Reagan als eerste heeft ingevoerd, hebben nu al arme vrouwen in de hele wereld hard getroffen. Zij verbieden NGO’s die geld ontvangen van de VS om te pleiten voor het recht op abortus. Donald Trump heeft deze regels uitgebreid tot de hele gezondheidssector. Hulporganisaties in Afrika getuigen over hoe regeringen, zoals in Kenia, dit beleid van het VS-imperialisme gebruiken als een hefboom om hun eigen onderdrukking van de abortusrechtenbeweging te stoppen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie waren drie van de vier abortussen die in de jaren 2015-2019 in Latijns-Amerika en Afrika werden uitgevoerd, onveilig. Zoals het Guttmacher Instituut opmerkt: “De overgrote meerderheid – 92% – van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd (15-49) in de Afrikaanse regio woont waar abortus sterk of matig beperkt is.”

Miljoenen vrouwen lopen het risico in een situatie terecht te komen waarin zij gedwongen zijn tegen hun wil een zwangerschap en ouderschap te ondergaan. Dit treft vooral vrouwen uit de arbeidersklasse en arme vrouwen. Kinderen zullen opgroeien in moeilijke thuissituaties.

Ook de gezondheid van vrouwen zal eronder lijden, door een groter aantal zwangerschappen, psychisch lijden en ook het gebruik van gevaarlijke abortusmethoden. Door het winstbejag en de klassenverschillen in de zorgsector zijn de moedersterftecijfers in de VS bovendien al onaanvaardbaar hoog. Abortusbeperkingen die het lichaam van zwangere mensen tot speelbal maken van juridisch getouwtrek zullen zwangerschap voor iedereen gevaarlijker maken en leiden tot meer moedersterfte. Vooral mensen met een laag inkomen die geen toegang hebben tot een ziektekostenverzekering zullen hierdoor worden getroffen. En zwarte vrouwen die ook racisme ervaren binnen het medische systeem zullen in het bijzonder worden getroffen – de verwachting is dat het aantal moedersterfgevallen onder zwarte vrouwen met 33 procent zal stijgen.

Dit is op zichzelf al een klap voor de strijd van vrouwen en arbeiders. De reactionaire, antifeministische Trump-rechterzijde zal in andere landen worden versterkt en daarmee ook het gendergerelateerde geweld, transfobie, racisme, fanatisme en geweld. Het is een slag tegen ieders gezondheid, ongeacht geslacht, wanneer de sociale verworvenheden worden bedreigd.

Deze omwenteling in de meest dominante staat ter wereld versterkt het rechts-populisme en het religieus fundamentalisme overal ter wereld, en verzwakt overal de rechten van de vrouw. Dit verzwakt op zijn beurt alle andere belangrijke strijdbewegingen zoals tegen oorlog, voor arbeidersrechten en voor het klimaat.

Daarom roepen International Socialist Alternative en ROSA International Socialist Feminists vrouwenstrijdorganisaties, vakbonden, feministen, LGBTQ+-organisaties en sociale bewegingen over de hele wereld op om nu in actie te komen. Onze militanten van Socialist Alternative in de VS hebben al duizenden mensen de straat op gebracht om tegen dit verbod te vechten, en zijn bezig met het opbouwen van studenten- en arbeidersstakingen en sterke socialistisch-feministische contingenten bij massale acties die plaatsvinden.

Socialistische feministen wereldwijd moeten dit bespreken op hun werkplek, in hun wijk, in de gemeenschap. Onze strijd is wereldwijd met elkaar verbonden. Conservatief rechts kan zich gesterkt voelen om soortgelijke aanvallen op abortusrechten in meer landen te lanceren, en om de repressie tegen feministen en socialisten te laten escaleren waar abortusrechten nog moeten worden afgedwongen.

ISA en ROSA hebben ervaring met eerdere gevechten voor abortusrechten. ROSA in Ierland speelde een centrale rol in de massabeweging die nog maar een paar jaar geleden gratis abortus op verzoek in de vroege zwangerschap afdwong. We weten dat deze strijd gewonnen kan worden. Het Achtste Amendement dat abortus in Ierland verbood, werd zelfs in de grondwet opgenomen. Maar wetten en rechtbanken kunnen worden veranderd door de levende krachten van de samenleving. In Ierland voerden onze broers en zussen van ROSA met de abortuspillen een publieke actie van burgerlijke ongehoorzaamheid – om te laten zien dat vrouwen, wat de wet ook is, controle over hun eigen lichaam zullen uitoefenen. Dit was een belangrijke factor in het winnen van abortus tot twaalf weken op verzoek.

De sterkste kracht voor verandering is de georganiseerde arbeidersklasse, omdat wij, de arbeiders, het systeem kunnen treffen waar dit het meeste pijn doet: door stakingen en massaprotesten kunnen we de winstmachine waarvan de kapitalisten afhankelijk zijn, stoppen.

Samen met de slogan “Mijn lichaam, Mijn keuze” komen we op voor gezondheidszorg voor iedereen, hogere minimumlonen, betaalbare huisvesting, gratis onderwijs en kinderopvang, en andere eisen voor een degelijke samenleving voor kinderen en hun ouders. De meeste abortussen in de VS (en ook op andere plaatsen) vinden hun oorsprong in economische kwetsbaarheid. (Uit gegevens van het Guttmacher Institute blijkt dat 73 procent zegt dat financiële stress ten grondslag ligt aan het besluit om de zwangerschap af te breken in de VS).

De ultra reactionaire plannen van het Hooggerechtshof van de VS, dat verwijst naar wetten uit de Middeleeuwen, laat zien hoe het uiteindelijke doel van de staat niet is om ervoor te zorgen dat ieder mens een goed en veilig leven krijgt, zoals het hoort, maar om de belangen van een kleine, machtige elite te dienen. Het laat zien dat de staat, wanneer hij onder druk wordt gezet, zal handelen om de onrechtvaardige klassenmaatschappij in stand te houden, met haar ingebouwde vrouwenonderdrukking en racisme. Daarom moeten we strijden voor een ander systeem, waarin de staat gecontroleerd en democratisch bestuurd wordt door alle werkenden en hun gezinnen.

Wij zijn socialistische feministen juist omdat we beseffen dat er een einde moet komen aan het kapitalisme. In een democratische socialistische samenleving zijn de grote economische middelen gemeenschappelijk bezit en worden ze in de eerste plaats geïnvesteerd in sociale noden en welzijn, klimaattransitie en armoedebestrijding, gericht om ervoor te zorgen dat niemand wordt onderdrukt, dat ieder mens over zijn lichaam mag beslissen, dat alle kinderen een veilige opvoeding en een mooie toekomst hebben.

Op onze weg daarheen moet elke seksistische aanval worden beantwoord. #MeToo toonde de kracht in collectieve discussie en -actie, maar #MeToo werd snel uitgedund. De feministische stakingen leggen meer gewicht in de strijd, maar mogen niet ophouden bij symbolische acties – ze moeten de hele arbeidersklasse erbij betrekken, want seksisme is een kwestie die ons allemaal aangaat en die onze strijd verdeelt. Om te beginnen organiseren ROSA en ISA, om terug te vechten tegen de aanval op Roe v Wade en het effect dat dit zou hebben over de hele wereld, solidariteitsprotesten op 14 mei in verschillende landen om te helpen internationaal druk op te bouwen tegen het besluit van het Hof. Dit is nog maar het begin – als je wilt helpen om een strijdende solidariteitsbeweging op te bouwen, neem dan contact op.


Dit artikel delen :

ROSA organiseert acties, evenementen en campagnes om te strijden tegen seksisme en het systeem die het onderhoudt : het kapitalisme.