In 1973 bepaalde Roe v. Wade, dat oorspronkelijk was ingediend in de staat Texas, dat de Amerikaanse grondwet het recht op abortus garandeerde, en dat dit recht niet mocht worden onderworpen aan buitensporige overheidsinmenging. Dit was het resultaat van een gigantische vrouwenbeweging, met een radicale politiek die zich jarenlang vanaf de basis heeft georganiseerd om reproductieve rechten te verdedigen. Dat is 48 jaar geleden en de rechtse tegenbeweging heeft sindsdien steeds geprobeerd om dit ongedaan te maken. Met de aanname van Texas Senaat Wetsvoorstel 8 dit jaar zijn we weer terug op het punt waar de staat voor 1973 was.
Het Hooggerechtshof van de VS heeft nauwelijks commentaar geleverd op het wetsvoorstel en geweigerd te verhinderen dat het op 1 september in werking zou treden. Dit schetst een zorgwekkend beeld voor een andere grote bedreiging aan de horizon: de zaak Dobbs tegen Jackson Women’s Health Organization dat Roe ongedaan zou maken, en dat vanaf 1 december door het Hof zal worden behandeld.
De barbaarse en ongehoorde Texaanse wet verbiedt abortus vanaf 5 à 6 weken zwangerschap, op basis van het moment waarop een foetale “hartslag” kan worden waargenomen. Dit omvat 85-90 procent van de abortussen. Er zijn geen uitzonderingen voor gevallen van verkrachting of incest. Het verbod zal erdoor glippen op basis van de unieke methode van burgerlijke handhaving: in plaats van de overheid, staat het wetsvoorstel anti-abortus “burgerwachten” toe een patiënt, een arts en/of kliniek, of iedereen die een abortusprocedure mee uitvoert en ondersteunt, aan te klagen voor een vergoeding tot $10.000. Het is nu officieel dat iedereen die een abortus wil of nodig heeft, er geen kan krijgen in de staat Texas. Daar komt nog bij dat de reproductieve diensten die door klinieken werden aangeboden, zoals mammogrammen, uitstrijkjes, kankerscreenings, SOA-testen, enzovoort, niet langer gratis zijn of tegen kostprijs worden aangeboden aan werkende en arme mensen. Dit als gevolg van de sluiting van deze klinieken uit angst voor het escalerende aantal rechtszaken.
De toestand van de beweging
Nu de eerste maand van het verbod bijna voorbij is, is er niet veel meer gebeurd. Tussen de Democraten en non-profitorganisaties voor reproductieve rechten zoals Planned Parenthood, NOW en NARAL, die publieke verklaringen hebben afgelegd maar niet hebben opgeroepen tot actie, hebben miljoenen boze jonge vrouwen zich afgevraagd waarom er niet meer gebeurt.
Senaat Wetsvoorstel 8 plaatst elke arts die een abortus uitvoert op het spoor van mogelijk beschadigende burgerlijke rechtszaken. Om zich tegen deze barbaarse wet te verzetten, heeft één Texaanse arts, Dr. Alan Braid uit San Antonio, zichzelf in het vizier van een rechtszaak geplaatst om de wet aan te vechten. Hij voerde een medisch noodzakelijke abortus uit nadat het verbod van kracht was en schreef een opiniestuk met een verklaring wat hij had gedaan en waarom. Op dit moment zijn er twee rechtszaken tegen hem aangespannen. Dit openlijk ingaan tegen de wet is wat we nodig hebben – en wat nog belangrijker is, is het publiek mobiliseren om solidair te zijn met de hulpverleners en patiënten die het verbod overtreden. Dit als onderdeel van een verzetsbeweging om het barbaarse verbod in zijn geheel te verwerpen.
Nu al melden klinieken in het nabijgelegen Oklahoma en Kansas een toename van het aantal mensen dat abortus wil laten uitvoeren. Er zijn groepen die abortusfondsen ter beschikking stellen om iedereen te helpen die het zich kan veroorloven vrij te nemen van het werk en/of iemand te vinden om voor hun kinderen te zorgen terwijl zij honderden kilometers reizen naar de “dichtstbijzijnde” kliniek voor wat een alledaagse en eenvoudige medische ingreep zou moeten zijn. Aangezien zij nu naar een andere staat moeten gaan, moeten zij ook controleren of zij zich aan de abortuswetgeving van een andere staat houden. Ondertussen heeft Florida een eigen wetsvoorstel ingediend naar het voorbeeld van Texas, en andere staten zullen zeker volgen. Dergelijke aanvalsmaatregelen zullen doorgaan tot Roe v. Wade ofwel volledig omvergeworpen is, ofwel voor eens en voor altijd tot wet verheven is.
Een internationale strijd
Democraten in het Huis van Afgevaardigden van de VS hebben een wet aangenomen die Roe v. Wade zou bekrachtigen en abortusrechten op federaal niveau zou vastleggen. Maar zonder afschaffing van de eindeloze redevoering zal het wetsvoorstel het niet halen in de Senaat en zal het niet veel meer zijn dan een opvoering. Biden’s ministerie van Justitie heeft een rechtszaak aangespannen om het verbod aan te vechten, maar die is gebaseerd op wankele juridische argumenten en zal tijd kosten om door de rechtbanken te komen – tijd die mensen en gezinnen uit de arbeidersklasse zich niet kunnen veroorloven te verspillen.
Het Texaanse verbod wordt opgelegd op een moment dat in andere landen reproductieve rechten worden verworven en uitgebreid. Van Ierland tot Argentinië en onlangs nog in Mexico, zijn vrouwenbewegingen bezig met het verkrijgen of uitbreiden van abortusrechten. Deze bewegingen hebben de tactieken van protesten, studentenstakingen, stakingen en andere militante acties opgepakt om te strijden tegen extreem rechts. Tegelijkertijd hebben landen als Polen en China beperkingen opgelegd aan abortusrechten, en het is van groot belang dat we een internationale arbeidersbeweging organiseren, die solidair is en lessen deelt, en die wereldwijd strijdt voor abortusrechten.
De weg vooruit
In de VS is de poging om abortus uitsluitend met juridische middelen te verdedigen niet voldoende geweest om de geleidelijke vermindering van abortusrechten en toegang en nu uiteindelijk de bijna totale afschaffing van reproductieve keuze in Texas, te voorkomen. We moeten de tradities die ervoor zorgden dat Roe in de eerste plaats gewonnen werd nieuw leven inblazen door ons te organiseren op onze scholen, werkplekken en gemeenschappen, door gedurfde strijdacties en door te vertrouwen op de solidariteit van de arbeidersklasse.
Met de zaak Dobbs in het verschiet, is het van cruciaal belang dat de dagen van actie van 2 oktober in het hele land worden voortgezet. De komende maanden zullen een kritieke periode zijn voor het organiseren en opbouwen van kracht op onze werkplekken, scholen en gemeenschappen om te strijden tegen deze aanvallen en deze te overwinnen.
Onze strijd voor vrouwenbevrijding moet verder gaan dan de kwestie van toegang tot vrije, veilige en legale abortus. Dit verbod en andere soortgelijke maatregelen zullen arme mensen en mensen uit de arbeidersklasse het hardst treffen, en wanhoop zaaien bovenop een toch al uitzichtloze huisvestingscrisis en kinderopvangcrisis. We hebben een massale strijd nodig voor gratis, uitstekende reproductieve zorg, inclusief universele kinderopvang, huurregulering en kwalitatief goede huisvesting in handen van de overheid. Er moet een einde komen aan de woekerpraktijken in de gezondheidszorg en een onmiddellijke overgang naar Medicare for All.
Een socialistische strijd moet de strijd opnemen tegen racisme, transfobie en terreur tegen immigranten, omdat alle vormen van onderdrukking alleen maar dienen om de arbeidersklasse te verdelen. De huidige generatie jonge vrouwen is niet overtuigd door het “girlboss” liberale feminisme, en er is een diepe hunkering voor fundamentele veranderingen die een beslissend einde maken aan de crisissen en de uitbuiting die we overal om ons heen zien. Onder het kapitalisme kan elke verworvenheid die onze beweging met moeite heeft weten te bereiken, zoals Roe v. Wade, door de heersende klasse worden teruggedraaid. Om werkelijke bevrijding van genderonderdrukking te bereiken zal de woede over dit verrotte systeem gekanaliseerd moeten worden in een machtige strijd voor een socialistische toekomst.
ROSA is een internationaal netwerk dat opkomt voor socialistisch feminisme – opgericht door vrouwen van ‘International Socialist Alternative’ (ISA) waarvan LSP de Belgische afdeling is.