Verschenen op 11 september 2021 in de categorie 
Geschreven door 
De 22-jarige schutter Jake Davidson doodde vijf mensen – zijn moeder Maxine Davidson, gevolgd door de schijnbaar willekeurig gekozen slachtoffers Lee Martyn en zijn driejarige dochter Sophie Martyn, Stephen Washington en Kate Shepherd. Hij verwondde ook nog twee mensen tijdens de 12 minuten durende schietpartij, voordat hij het geweer op zichzelf richtte.
Één van de meest verontrustende onthullingen is Davidsons sympathie voor gewelddadige, vrouwenhatende onlinegroepen die zichzelf omschrijven als “Incels” – onvrijwillig celibatairen. Volgens schattingen zijn er in het Verenigd Koninkrijk ongeveer 10.000 mensen die dit soort ideologie aanhangen – en 100.000 in de VS, waar de afgelopen jaren een aantal soortgelijke moorden zijn gepleegd. Dit is een ernstige zorg voor alle vrouwen en gender non-conforme mensen in het bijzonder, maar ook voor iedereen die zich verzet tegen seksisme en extreem- rechts, en voor gewone mensen in het algemeen.
Er zijn vragen gerezen over hoe hij aan een wapenvergunning is gekomen, vooral toen die hem vorig jaar na een mishandeling werd afgenomen. De vergunning werd teruggegeven nadat hij een cursus woedebeheersing had gevolgd. Hiernaar is een onderzoek ingesteld door het zogenaamde “Independent Office for Police Conduct” (IOPC). In Engeland kan momenteel iedereen een vergunning aanvragen, zolang de politie van oordeel is dat hij een “goede reden” heeft om een wapen te bezitten en niet van plan is het voor criminele doeleinden te gebruiken. Men kan er niet op vertrouwen dat het IOPC dit werkelijk onafhankelijk onderzoekt – dit is hetzelfde bureau dat de gewelddadige reactie van de politie op de wake van Sarah Everard eerder dit jaar onderzocht, en vervolgens tot de conclusie kwam dat de politie niets verkeerd had gedaan.
Terrorisme?
Er zijn ook belangrijke vragen gerezen over de manier waarop de politie haastig heeft verklaard dat het geen terreurdaad was, wat ze al deden vooraleer er andere details waren vrijgegeven. Waarop was dit gebaseerd? Vermoedelijk, althans ten dele, op de huidskleur van Davidson. Andere massamoorden die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden, zoals de aanslag op de London Bridge in 2017, werden al snel als terrorisme bestempeld. Velen hebben opgeroepen om deze schietpartij en andere ‘incel’- of gewelddadige misogynistische aanvallen te classificeren als terrorisme. Interessant is dat een buurtbewoner tegen de minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel zei: “Dit is ons 9/11”.
Het moet echter duidelijk zijn dat de categorie misdrijven waar het hier om gaat, niets verandert aan de uitkomst en de kans op misdrijven niet verkleint – daarvoor zijn bredere veranderingen nodig in het soort samenleving waarin wij leven. En als het doel van degenen die deze oproepen doen is om het toezicht door de staat en de politiebevoegdheden uit te breiden, dan zou dat een vergissing zijn. We kunnen er geen vertrouwen in hebben dat de politie die bevoegdheden zal gebruiken op een manier die voor de meerderheid van de gewone mensen doeltreffend of veilig is. In plaats daarvan leert de ervaring dat een dergelijke toename van bevoegdheden wordt gebruikt tegen arbeiders, activisten, en onevenredig tegen gekleurde mensen.
Uit Davidsons online activiteiten blijkt duidelijk dat hij een diepe haat jegens vrouwen koesterde en alle vrouwen als “onvoorstelbaar arrogant” beschreef. Hij beschreef Maxine als een “verachtelijke disfunctionele chaotische moeder” en gaf haar de schuld van de problemen waarmee hij geconfronteerd werd. Hij viel ook alleenstaande moeders in het algemeen aan. De Incel- ideologie is gebaseerd op vijandigheid jegens degenen die in het leven als succesvol worden beschouwd, met name in romantische en seksuele relaties, en vooral jegens vrouwen – vaak geven ze vrouwen de schuld van problemen waarmee ‘Incels’ te kampen hebben. Davidson’s ideeën waren typerend voor de Incel-beweging, maar weerspiegelen in werkelijkheid ook bredere tendensen. Hij gaf te kennen dat hij recht had op een vriendin of seks met vrouwen, gaf vrouwen die dat niet wilden de schuld en zag dit niet als een keuze of een recht dat vrouwen hebben, maar als een voorbeeld van hoe vrouwen “mannen met nul respect behandelen of hen zelfs niet als menselijke wezens beschouwen”.
Davidson was ook boos over andere zaken en zei dat hij zich “verslagen” en “geklopt door het leven” voelde. Sommigen leggen een verband met de ervaring van de lockdowns, waardoor veel mensen geïsoleerd zijn geraakt van de mensen om hen heen, en met het gebrek aan beschikbare geestelijke gezondheidsdiensten. Maar hoewel de geestelijke gezondheidsproblemen enorm zijn verergerd door de pandemie, zou de overgrote meerderheid van degenen die dit ervaren nooit iemand kwaad doen; deze tragedie is in de eerste plaats een gevolg van gewelddadige en reactionaire ideeën.
Dat blijkt wel uit het feit dat de Incel-beweging al voor de pandemie aan het groeien was. Het gevoel van diepe vervreemding van de maatschappij dat velen onder het kapitalisme voelen, is een veel langer bestaand probleem, dat gebaseerd is op de ongelijkheid en de uitbuiting van het systeem, maar ook op zijn afhankelijkheid van een individualisme dat beweert dat mensen volledig verantwoordelijk zijn voor hun eigen ‘succes’ of ‘falen’. Het enige systeem dat de voorwaarden kan scheppen voor de groei van deze weerzinwekkende ideeën is een systeem dat de armsten en meest kwetsbaren belachelijk maakt, machtsmisbruik verheerlijkt, een voortdurende race naar de bodem aanwakkert op het gebied van banen, lonen en arbeidsvoorwaarden, en alle mogelijke ideeën bevordert die ertoe leiden dat de ene groep van de arbeidersklasse zich tegen de andere keert. Dit is kapitalisme.
Kapitalisme: een gewelddadig systeem
Geweld in het algemeen wordt ook verheerlijkt en bevorderd in dit zieke systeem – vooral geweld door mannen, gekoppeld aan verwrongen ideeën over mannelijkheid, macht en controle. Naar verluidt was Davidson ook een aanhanger van Donald Trump, de Amerikaanse National Rifle Association en de Libertarische Partij in het Verenigd Koninkrijk. Online was hij lid van forums die wapenbezit bespraken en ‘likete’ hij video’s en berichten waarin massaschietpartijen werden verheerlijkt. Davidson’s moordpartij werd in de dagen daarna zelf door Incelleden online geprezen. De banden tussen veel Incels en andere reactionaire ideologieën – variërend van racistisch en fascistisch extreem-rechts tot de rechtse politieke islam – zijn geen toeval. Alle rechtse ideeën leiden tot, of zijn althans gedeeltelijk gebaseerd op, seksisme en vrouwenhaat.
Gewelddadige vrouwenhatende ideeën komen niet uit de lucht vallen, en ontstaan niet uit het niets in iemands hoofd. Seksisme zit verweven in het weefsel van de klassenmaatschappij. Het blijft bestaan – ondanks grote vooruitgang voor vrouwen op vele terreinen van het leven, en een groeiende afkeer van alle vormen van onderdrukking – omdat het systeem het nodig heeft en het propageert. Het voortbestaan van de onderdrukking van de vrouw en de ideeën die daaruit voortvloeien zijn de basis van waaruit het mogelijk is om vrouwen minder te betalen dan mannen, om vrouwen gratis huishoudelijke taken te laten uitvoeren die betaald zouden moeten worden, en om degenen die het grootste gemeenschappelijke belang hebben bij het omverwerpen van dit verrotte systeem verdeeld te houden. We moeten ons organiseren tegen elke vorm van seksisme – de inspirerende vrouwenbewegingen die de afgelopen tien jaar over de hele wereld hebben plaatsgevonden, laten zien dat de arbeidersklasse, jongeren en vrouwen graag willen terugvechten tegen de ideeën van vrouwenhaat en onderdrukking.
Versies van deze ideeën – hoewel soms minder extreem – worden heel vaak herhaald door degenen die aan de macht zijn. Denk bijvoorbeeld aan Boris Johnson die moslimvrouwen die de burka dragen vergelijkt met bankrovers en brievenbussen, of die zegt dat Maleisische vrouwen alleen naar de universiteit gaan om een echtgenoot te vinden. Het aanwakkeren van de zogenaamde ‘cultuuroorlogen’ door de Tories (waar de Labourpartij van Starmer volledig in meeging) heeft niet alleen een grote rol gespeeld bij het aanwakkeren van racisme en seksisme, maar ook bij het versterken van het idee dat de belangrijkste scheidslijn in de samenleving wordt gevormd door bijvoorbeeld voor- en tegenstanders, het Noorden en het Zuiden, de ‘patriotten’ en de ‘wokes’. In plaats daarvan is de scheidslijn die er echt toe doet die tussen de kleine superrijke elite die de overgrote meerderheid van de rijkdom en de macht in de samenleving in handen heeft, en de rest van ons – de meerderheid van de arbeidersklasse. Alleen door te strijden voor een verenigde beweging van alle arbeidersklasse en jongeren voor socialistische verandering – democratisch gebruik makend van de middelen van de samenleving om iedereen een fatsoenlijk leven te bieden – kunnen we alle rechtse ideologieën ondermijnen en een toekomst tot stand brengen waarin geweld en haat geen basis hebben om voort te bestaan.
Gepubliceerd in augustus 2021 op Socialist Alternative (England) – engelse afdelind van ISA.
ROSA is een internationaal netwerk dat opkomt voor socialistisch feminisme – opgericht door vrouwen van ‘International Socialist Alternative’ (ISA) waarvan LSP de Belgische afdeling is.
