DE MAATSCHAPPIJ MOET EEN COLLECTIEVE ROL SPELEN IN DE PERSONENZORG. NEEN AAN DE DUBBELE DAGTAAK VAN DE VROUW !
“Het werk van een vrouw is nooit af.” Deze spreuk verwijst naar het feit dat voor de meerderheid van de vrouwen, en zeker zij die kinderen hebben, de werkdag nog niet voorbij is wanneer ze thuiskomen. Ze hebben nog heel wat taken te doen, maar dan onbetaald.
De meerderheid van het onbetaalde werk in de wereld wordt gedaan door vrouwen. De huishoudelijke taken en de personenzorg vertegenwoordigen 80% van dit onbetaald werk. Omgerekend in geldwaarde is dit ongeveer een derde van het BBP van de lidstaten van de OESO ( ).
In België (gegevens van 2005 van de OESO ( )) is het onbetaalde werk goed voor 56% van de totale arbeidstijd van vrouwen (245 min/dag) en 36% (151 min/dag) bij de mannen. Omgekeerd worden vrouwen dus betaald voor 44% van de totale arbeidsduur en mannen voor 64%. Dit is een van de voornaamste oorzaken van de loonkloof: om de beste lonen te hebben, moet je het werk voortdurend voor al de rest kunnen stellen. Dit verklaart ook de omgekeerde ontwikkeling van het loonniveau bij mannen en vrouwen met of zonder kinderen. Terwijl de loonkloof zeer klein is tussen jonge mannen en vrouwen zonder kinderen, verandert dit zodra er kinderen zijn: het loon van de vrouwen daalt en het loon van de mannen stijgt.
ROSA pleit voor een collectivisering van de huishoudelijke taken, door te strijden voor een herinvestering in openbare diensten waardoor diensten betaalbaar en kwaliteitsvol zouden zijn. Dit is een bijkomende reden om te vechten tegen de besparingen die de regering oplegt en tegen de systematische ontmanteling van alle openbare diensten. Volgens ons moet de gecreëerde rijkdom niet de belangen van een minderheid dienen, maar een massaal investeringsplan financieren om de openbare diensten toegankelijk, gratis en kwaliteitsvol te maken: sociale woningen, kinderopvang, scholen, ziekenhuizen, rusthuizen, vluchthuizen, opvangcentra voor mensen met een handicap of zij die er nood aan hebben, …
Om een antwoord te bieden aan de dubbele dagtaak willen sommigen ons laten geloven dat de oplossing voornamelijk bestaat uit een betere taakverdeling tussen man en vrouw. Diezelfde personen – politici en werkgevers – vallen de sociale verworvenheden en de openbare diensten aan die ons (deels) toestaan werk, gezinsleven en vrije tijd te combineren. Laten we strijden tegen het besparingsbeleid op alle niveaus.
De politici – en vooral de politica zoals Liesbeth Homans (N-VA) of Monica De Coninck (SP.a) – zeggen dat het om een individuele keuze van vrouwen gaat. Ze stellen zich op een hypocriete wijze voor als ‘feministen.’ Vrouwen moeten volgens hen de ‘ambitie’ hebben om ‘iets te doen met hun leven.’ Diezelfde politici en hun partijen voeren tegelijkertijd een oorlog tegen de openbare diensten en de gezondheidszorg, terwijl deze sectoren ervoor gezorgd hebben dat vrouwen kunnen gaan werken dankzij een maatschappelijke organisatie van de zogenaamd huishoudelijke taken.
Het is een politieke keuze. Voor de schoolplicht werd ingevoerd – verworven via strijd door de arbeidersbeweging – was het ook een huishoudelijke taak om kinderen de hele dag te verzorgen en op te voeden. Strijdgolven hebben telkens tot een vermindering van het onbetaalde werk van vrouwen geleid door het afdwingen van nieuwe openbare diensten. Maar we zijn sinds jaren getuige van een ontmanteling van al deze structuren: openbare diensten, gezondheidszorg, personenzorg, onderwijs. En de huidige regering heeft het proces versneld.
We hebben een actieplan nodig om deze regering te stoppen, zoals het actieplan van de vakbonden dat begin september 2014 begon en uitmondde in de fenomenale algemene staking van 15 december 2014. Vrouwen hebben er alle belang bij hun collega’s te vervoegen om deel te nemen aan de opbouw van deze bewegingen om jobs, arbeidsomstandigheden en openbare diensten te verdedigen.
De rijkdom is aanwezig, maar is in handen van een minderheid terwijl we ermee aan de behoeften van de meerderheid zouden kunnen voldoen. Laten we strijden voor een massaal herinvesteringsplan in de openbare diensten en hiervoor de nationalisatie van de financiële sector en de sleutelsectoren van de economie eisen.
Wachtlijsten voor kinderopvang, geen plaats op school voor alle kinderen van twee en een half jaar, minder lang in het ziekenhuis verblijven, langer thuis blijven als bejaarde, … Het zijn maar enkele van de vaak voorkomende problemen waarmee gezinnen geconfronteerd worden. Hierdoor moeten gezinnen taken op zich nemen die voorheen de verantwoordelijkheid van de maatschappij waren. Deze politiek van tegenhervormingen ontwikkelt zich, aan verschillende snelheden, sinds het begin van de jaren 1980. Vandaag uit zich dit in schreeuwende gebreken en tekorten die elke dag menselijke drama’s creëren.
Om de verschillende taken collectief te dragen, moeten er voldoende instellingen zijn, maar de diensten moeten ook betaalbaar en kwaliteitsvol zijn. Dit vereist dat er geen delen van de openbare diensten verkocht worden aan de privésector, die systematisch de prijzen opdrijft om de winstmarges te kunnen verhogen. En dit vereist ook dat er voldoende werknemers zijn, met correcte lonen en goede arbeidscondities om de kwaliteit van de openbare diensten te verzekeren.
De rijkdom bestaat om betaalbare en kwaliteitsvolle openbare diensten te kunnen uitbouwen. Maar we moeten het geld zoeken waar het zit. En dat is niet bij de werklozen, de ambtenaren of de zieken. Door schandalen als ‘Panama Papers’ of ‘LuxLeaks’ of de wel zeer zachte Belgische fiscaliteit voor de grote vermogens, de grote bedrijven en multinationals, eisen steeds meer werknemers een meer rechtvaardige fiscaliteit. We steunen dit idee natuurlijk, maar we denken dat dit niet volstaat. We koppelen er de eis aan van nationalisatie onder controle van de werknemers en de collectivisering van de sleutelsectoren van de economie (waaronder de financiële sector) om kapitaalvlucht te blokkeren en alle technologische en wetenschappelijke mogelijkheden en alle huidige middelen te mobiliseren in het voordeel van allen.
De eisen van ROSA :
• Stop de besparingen en de ontmanteling van de openbare diensten.
• Voor een massaal investeringsplan in toegankelijke, gratis en kwaliteitsvolle openbare diensten: sociale huisvesting, kinderopvang, scholen, ziekenhuizen, rusthuizen, vluchthuizen, opvangtehuizen voor mensen met een beperking of mensen die er nood aan hebben etc.
• Voor openbare diensten die de huishoudelijke taken van gezinnen overnemen: was-ateliers, strijk-ateliers, poetsdiensten, maaltijdvoorzieningen met verse en kwaliteitsvolle maaltijden op de werkvloer, op de scholen en in de woonwijken.
• Al die diensten moeten hun personeel degelijke lonen en werkomstandigheden bieden!
• Voor de nationalisering van de sleutelsectoren van de economie (met inbegrip van financiële sector) onder arbeiderscontrole en -beheer.